[Mooi en heel persoonlijk geschreven boek over de fundamentele verschillen tussen het bestaan en denken van beide heren. Geen saai academisch verhaal, dit. Martin sleept je door zijn stijl mee, je hebt het gevoel dat je zelf in die situaties met Sartre, De Beauvoir en Camus zit mee te kijken naar het drietal. Erg knap.]

"Every story, every history (in French - histoire - the distinction disappears) is a lie, an obvious falsification of real experience. A fake. Here is the fundamentsal problem: if you are telling a story (as opposed to hearing it, or reading it) you already know the outcome. You have a punchline. You have the sense of an ending or a telos; hence the whole story is teleological, end-oriented, even from the very beginning. There is a feeling of inevitability. But there shouldn't be, since this is just what is missing from our lives."(24)

"In the present, the future has by definition not yet taken place. No end, no beginning, and not too much sense either. Take away the narrative structure and things quickly fall apart. The present is precarious. This, Sartre implies, is why we make up stories in the first place: to try to hold it all together. We invent narrative in order to rectify our sense of lack or foreboding. But then, in telling the tale, we cannot possibly be speaking the truth. But what if we give up stories, relinquish our tenuous hold on structure and closure, what then? The answer is: we don't know, not really, we are not sure, because we live in a state of ignorance about the future. What Camus called the absurd, Sartre - borrowing from Hegel - calls contingency. Their common thrust is that 'anything, anything could happen', nothing is foreclosed. Narrative has an end, a point; life doesn't, it's pointless. (...) Stories are told backwards, life is lived forwards."(24-25)

"Sometimes Camus would grow tired of the immense effort of virility: 'It's not always easy to be a man, and even less so to be a pure man.'"(30)

Camus over Simone the Beauvoir:

"He had a suspicion that she would be like that in bed too, a real chatterbox. A classic intellectual who never knew when to shut up. It would almost be like going to bed with Sartre. Or at least having Sartre perched nearby watching everything, being a voyeur, because you knew for a fact that it would all get back to him and they would be comparing notes. Like being under a microscope, an insect being scrutinized by a couple of biologists in white coats. It would be like becoming part of the Sartre-Beauvoir novel."(49)

"He spent most of his days writing (why?), and would probably spend the rest of his days writing, one way or another. But at some level - Camus knew this much about himself - he was not a writer, not really; he was anything but a writer. (Sartre and Beauvoir - they were the real writers!). He wrote books for a living, he read them, day after day, book after book, all day long, morning, night, and noon. Like some kind of monk. At the same time, he wasn't quite sure he loved books."(50)

Camus is een liefhebber van stilte.

" 'The true work of art is the one that says less.' Camus dreamed of the book without words and the friendhip without sentences. It was probable, perhaps inevitable, that he was going to run into trouble. Certainly the friendship with Sartre was a friendship with sentences. It was almost nothing but sentences. Existentialism meets the philosophy of the absurd. On Camus' own assessment, there was always a high probability of misunderstanding."(63)

"Like Ernest Hemingway, like Norman Mailer after the war, Sartre took boxing to be a reliable allegory of mankind or capitalism and the violence inherent in human relations. (...) ... he never really resigned from the fight club. He was always ready to put the gloves back on and replay 'this absolute, useles adventure of two men'."(77-78)

[Typisch voor waarmakerige vrouwvijandige mannetjes. En totaal inconsequent: de 'menselijke natuur' en universele waarden en normen wijst Sartre af, maar geweld en strijd zijn volgens hem inherent aan het menselijk bestaan en menselijke relaties. En voor het gemak maakt hij van 'mannen' maar 'mensen'. Alsof vrouwen niet bestaan, zo klinken dit soort opvattingen. Camus had dit soort opvattingen dan ook niet. En dat is een van de vele redenen waarom ik meer van Camus houd dan van Sartre.]

"Camus, wether lying in bed or keeping goal or swimming under the stars, can find ways of accessing the great totality that is prohibited to the 'detotalized' Sartre. He is able to call up the memory of some primordial preception that is never entirely lost."(86)

"Camus was, from the outset, the 'outsider, marginal, non-metropolitan, pied noir. Sartre always occupied the centre, embodied to a high degree the establishment culture of his age, even when - especially when - he was most militantly opposing it."(91)

Camus was niet positief over Sartre's Nausée, hij vond de roman te filosofisch en te 'lelijk' - "Sartre has omitted all sense of 'love' and 'beauty' and 'danger'. As if all that heavy-duty philosophy has squeezed out the potential for poety."(94) Zoals ook Sartre niet positief was over L'Étranger, omdat de roman niet filosofisch genoeg was en omdat hij jaloers was op Camus' schrijfstijl.

"Where Sartre was arguing forcibly that being with others is some kind of torture, Camus was by this stage hard at work on a book that tends to suggest that being without them is."(103)

[Ook typisch. Sartre was volgens mij nooit alleen, Camus wel. Als je mensen zo'n kwelling vindt, waarom breng je dan elke minuut door temidden van mensen? Dat is dan weer eens theoretisch geleuter zoals je bij zo veel filosofen zo vaak ziet. Zoals er zijn die benadrukken dat alle waarden en normen relatief en door mensen geconstrueerd zijn, maar in de praktijk niet accepteren dat hun vrouw met een andere man naar bed gaat - op dat moment blijken waarden en normen ineens niet relatief te zijn. Wat heb je dan aan dat soort theorieën? Camus was op dat punt veel meer in balans.]

"Easy enough for Sartre to say, that hell is other people. But then he had Beauvoir and an indeterminate network of others to gather around and support him, to cushion him, a whole vast duvet of friends - a cast of hundreds perhaps in Paris - to keep him afloat, like salt in the sea. Whereas he, Camus, was if not sinking then at least cast adrift in a boat."(107)

[Precies.]

"For Camus it became clear that the idea of Sartrean existentialism as a form of rugged individualism, the lonely anomic soul wandering through a solipsistic universe, was radically wrong. It was almost the opposite: everyone was tightly locked into everyone else like the instruments of an orchestra. The opportunities for solos were strictly limited."(109)

"It was the closest that Sartre and Camus came to getting into bed together: sharing the same girlfriend [ Wanda] for a while. Sartre never really forgave Camus."(132)

"He [Sartre] could never quite forget the impact that Camus had had on Beauvoir and the way he took Wanda away from him (he was still bitter about it decades later)."(141)

[Sartre was stinkend jaloers, wat hij natuurlijk wegreationaliseerde als een keuze en bla bla. Als minnaar stelde hij zelfs volgens Beauvoir weinig voor, hij was koud, afstandelijk, er ontbrak warmte. Het feit dat Beauvoir dan met zo'n man omging zegt omgekeerd weer alles over de bekrompenheid van vrouwen en hun totale kritiekloosheid tegenover mannetjes als Sartre. Verderop gaat het over Sartre's strijd tegen de 'mythe van de schoonheid' - hij is zelf zo lelijk en misvormd in zijn gezicht dat hij almaar moet laten zien dat schoonheid nergens toe leidt. Ongetwijfeld was dit deel van zijn jaloezie tegenover Camus, die een gave aantrekkelijke man was.]

"He [Camus tijdens WO II in Algerije] went back to journalism. His newspaper was anti-Nazi - just as it was anti-Franco - anti-fascist, and sympathetic to Muslims and the working classes. Camus came out as anti-Hitler, but also anti-Frech warmongers too. He was, in short, anti-war and denounced 'this hatred and violence that can already be felt welling up in people'."(182)

[Zijn pacifisme werd door velen afgewezen en in 1940 werd Alger Républicain verboden.]

"Camus was a natural anti-hero. He was sceptical about heroes and heroism and epic adventures."(187)

Al liet hij zich vanaf 1942 wel een tijdje van zijn standpunten afpraten door Sartre en anderen. Hij werd de hoofdredacteur van de verzetskrant Combat. Na de oorlog gaat Sartre op verzoek van Camus als correspondent van Combat naar de VS.

"In a way America came between them, just as Wanda had."(192)

"'I am a battleship, I can't be sunk.' So said Sartre in 1944. But Camus set out to torpedo him. The two old comrades were drifting further apart. But perhaps all would yet have been well between them that night [in 1946] if not for Merleau."(209)

Merleau-Ponty was lid geworden van Sartres club rondom Les Temps modernes, een blad dat al gauw omsloeg naar marxisme en communisme en alle kritiek op Stalin - zoals die van Arthur Koestler in Darkness at noon en in het essay The Yogi and the Commissar - afwees. Camus sympathiseerde met Koestler. De kloof zou niet meer gedicht worden tussen Sartre en Camus. In L'Homme Révolté worden 166 denkers genoemd, maar niet Sartre, zegt Martin, terwijl die in 1951 juist beroemd was en het existentialisme een trend.

Camus ziet nazisme en stalisnisme als het gevolg van abstracte ideeën en stelt de filosofie verantwoordelijk voor de tirannie.

"But all of Camus' vocabulary, almost like the page of a thesaurus, hammers away relentlessly at this same theme: irrespective of any particular set of propositions, it is always too much discourse, reason (or rationality), metaphysics, intelligence, doctrine, logic, theory, syllogism, argument (even mathematics) that is to blame for the rise of tyranny."(223)

"Camus blames totalitarian societies and the concentration camp and our genocidal tendencies on too much sex."(223)

Maar hij verwijst daarbij volgens Martin naar De Sade als kenmerkend voor de moderne destructie. En Sade is ook Sartre.

[Anders zou ik zo'n stelling ook niet begrijpen. Sadisme is wel een heel specifieke vorm van seks, eentje die eigenlijk meer met macht dan met seks te maken heeft, meer met planning en manipulatie dan met spontaniteit en warmte. En, ja, zo is ook Sartre. Mensen zijn objecten voor De Sade en Sartre.]

Camus gelooft niet in historische wetmatigheden en voorspelbaarheden. Dat soort abstracties zoals bij Hegel en Marx leiden juist tot oorlog en fascisme. Uiteraard vonden Sartre en Beauvoir het boek maar niets. Sartre liet het in een review afkraken door een van de jongste medewerkers, wat op zich al een belediging van Camus was. Op de reactie van Camus reageerde hij wel zelf, nog negatiever, en brak met Camus.

Ook in de Algerijnse Oorlog van 1954 tot 1962 stonden ze in woorden tegenover elkaar.

"Whereas Sartre was self-confident and insouciant, Camus was always plagued by doubts and regrets."(257)

"Contrary to Camus' 'neither executioner nor victim' attitude, Sartre thought that everyone was either an executioner or a victim. There was no third way. (...) When you were in a historical jam, violence was the only way out. Violence was the solution (for Camus, of course, it was the problem). (...) Sartre identified himself with the position of the colonized, and identified Camus as his colonial master, fated to be overthrown and destroyed."(279-280)

[Typisch. De kletsende kolonialist die roept dat hij zich met de gekoloniseerde identificeert en tegen anderen roept dat ze kolonialisten zijn ... Sartre hult zich weer in abstracties: hij had ongetwijfeld geen gevoel bij de gekoloniseerden, ik zou hem als gekoloniseerde vanaf het eerste moment wantrouwen en afwijzen. 'We kunnen zonder uw gevoelloze en lege sympathie, mijnheer Sartre.' Blij dat Che Guevara hem ook niet zag zitten voor de Cubaanse Revolutie ...]