Incididunt nisi non nisi incididunt velit cillum magna commodo proident officia enim.
Albert CAMUS[Lang geleden de Nederlandse vertaling gelezen. Op basis daarvan:]
Les justes is een toneelstuk in vijf bedrijven.
"Ik houd niet van het leven, maar van de rechtvaardigheid. Die staat boven het leven."(155; Stepan)
"Revolutie is prachtig, maar dan revolutie ter wille van het leven, om het leven een kans te geven."(156; Kaliayev)
Probleem: mogen voor de revolutie ook kinderen omkomen door bomaanslagen? Stepan wil het volk van alles opdringen:
"Alles is toegestaan wat onze zaak kan dienen."(167)
Duizend kinderen sterven als je deze twee niet dood, is zijn argument. Kaliayev daarentegen zegt:
"Ik wil niet meedoen aan een levende onrechtvaardigheid terwille van een dode gerechtigheid."(170)
"Als je niet in God gelooft, zoals ik, moet je kiezen tussen de totale rechtvaardigheid of de totale wanhoop."(181; Stepan)
Er bestaat een kloof tussen het denken van Kaliayev en de volksman Foka. Foka berust, neemt alles voor vanzelfsprekend aan. Kaliayev vindt: God is nergens toe in staat.
"Ja, men begint te vechten voor een of andere rechtvaardigheid en tenslotte organiseert men een politiemacht."(188; Skouratov)
"Een idee kan een Groothertog doden, maar wordt onmachtig als het om kinderen gaat. Dat hebt u zelf ontdekt. Nu rijst de volgende vraag: als een idee niet machtig genoeg is om kinderen te doden, is zij het dan wel waard dat men een Groothertog doodt."(191-192; Skouratov)
Kaliayev tegen de Groothertogin:
"Laat me met rust, want ik moet me voorbereiden op de dood. Als ik niet sterf, dan zou ik een moordenaar zijn."(194)
Zou het hoogmoed zijn, vraagt Dora zich af. Maar door de strop is Kaliayev gerechtvaardigd.