(xi) Author's note

"It is appropiate to declare, as I think will become obvious in the pages that follow, that I share some affinity for the ideas and passions that motivated the subjects of this book, particularly their abiding sense that a world dominated by the technologies of industrial society is fundamentally more detrimental than beneficial to human happines and survival."(xi)

[Ik heb steeds meer het gevoel dat het in feite minder gaat om de 'technologies' dan om de 'industrial society'. Het maatschappelijk systeem waarbinnen technieken ontworpen, gemaakt en gebruikt worden is denk ik bepalend voor of technische middelen in het voordeel van de mensheid ingezet worden. We moeten dus nooit alleen de techniek of de technologie analyseren, maar vooral ook het maatschappelijke systeem waarbinnen die techniek funtioneert.]

(1) Introduction

De legende van Robin Hood is bekend en speelt zich af in Midden-Engeland. Zeven eeuwen later - tussen 1811-1813 - wordt dezelfde regio het strijdtoneel tussen de Luddieten (genoemd naar de legende Nedd Ludd van wie het bestaan onopgehelderd is gebleven) en het economische en politieke establishment.

"The Luddites - many of them weavers and combers and dressers of wool, but many of them artisans in the cotton trades that became increasingly important at the end of the 18th century - were like Robin's Merry Men, victims of progress, or what was held to be progress. Having for centuries worked out of their cottages and small village shops on machines that, though far from simple, could be managed by a single person, assisted perhaps by children, they suddenly saw new, complex, large-scale machines coming into their settled trades, or threatening to, usally housed in the huge multistory buildings rising in their ancient valleys. Worse still, they saw their ordered society of craft and custom and community begin to give way to an intruding industrial society and its new technologies and systems, new principles of merchandise and markets, new configurations of countryside and city, beyond their ken or control. And when they rose up against this, for fifteen tempestuous months at the start of the second decade of the 19th century, they did so with more ferocity and intensity than anything Robin Hood even mustered, and were put down with far more force than anything King John ever commanded."(3)

De Luddieten-legers waren bijzonder goed georganiseerd en brachten op ongekende schaal schade toe aan de bezittingen en machines van het economische establishment. Ze werden ook nooit verraden omdat het volk in de regio hen steunde.

"Moreover, their threat to the established order, both real and exaggerated, called forth the greatest spasm of repression Britain ever in its history used against domestic dissent, including batteries of spies and special constables, volunteer militias and posses, midnight raids, hanging judges, harsh punishments, and a force of soldiers stationed in the troubled regions greater even than that which had sailed to Portrugal with Wellington to fight Napoleon's armies four years before."(4)

De Luddieten werden daarnaast ook nog eens gezien als een bedreiging voor de industriële vooruitgang en de nieuwe politieke economie zelf.

"They were rebels of a unique kind, rebels against the future that was being assigned to them by the new political economy then taking hold in Britain, in which it was argued that those who controlled capital were able to do almost anything they wished, encouraged and protected by government and king, without much in the way of laws or ethics or customs to restrain them. The real challenge of the Luddites was not so much the physical one, against the machines and manufacturers, but a moral one, calling into question on grounds of justice and fairness the underlying assumptions of this political economy and the legitimacy of the principles of unrestrained profit and competition and innovation at its heart."(5)

(7) 1 - "With Hatchet, Pike, and Gun"

Concreet verhaal over een nachtelijke aanval door Luddieten op de Rawfolds Mill. Iedereen die meedeed begreep de bedreiging die er uit ging van al die moderne machines en fabrieken.

"What loomed, in fact, was a world in which the machine seemed to be the principal agent of change, overturning what were seen as the customary and proper modes of life and work, erasing old bonds in both household and marketplace, eroding ancient tenets of honest wages, good goods, and just prices, and substituting instead relations built upon power and capital and a morality guided - or so it would appear - by no aim higher than profit."(8-9)

"And for nearly two centuries now, Luddism has meant a strain of opposition to the domination of industrial technology and to its values of mechanization, consumption, exploitation, growth, competition, novelty, and progress - a kind of solid indelible body of beliefs existing subaqueously as it were, refusing to be eroded by the sweeping tides of triumphant modernism. It is a strain of opposition, of naysaying, that has not been dispelled in all these decades by however many elaborate machines or more elaborate visions the technophiles have paraded.
One of the several expressions of this strain, a deep distrust of technology and resistance to its promises, was being gestated even as the Luddite hammers were being swung. Mary Shelley's prescient tale of techno-madness, Frankenstein, published in 1818, was so vivid a message of the dangers of mechanization and the problems of scientific invention (...) that it has survived to today, unforgettable."(16-17)

In die lijn Thomas Carlyle, William Morris, John Ruskin, G.K. Chesterton, Hillaire Belloc. Daarnaast mensen van de Romantiek als Blake, Wordsworth, Byron in Engeland en Hawthorne, Poe, Melville, Emerson, Thoreau, John Muir in de V.S. En verder was er overal wel verzet waar de Industriële Revolutie zich verspreidde.

"As industrialism perfected itself into the 20th century the Luddistic strain could be found most often in the works of a remarkably diverse set of critics and intellectuals, beginning with people like Thorstein Veblen and Max Weber and Oswald Spengler, going on to Martin Heidegger, Aldous Huxley, the Frankfurt School, and the towering Lewis Mumford, and then to Jacques Ellul, Herbert Marcuse, and Paul Goodman, to pick only the most prominent of a quite distinquised set. A notable if problematical offshoot of this set was the group of 'Southern Agrarians' - Allen Tate, Robert Penn Warren, Stark Young, and John Crow Ransom among them. ... "(18-19)

De term Neo-Luddisme wordt hiervoor vaak gebruikt, een beweging die de laatste tijd - met de Tweede Industriële Revolutie of hoe het ook genoemd wordt - almaar sterker wordt. Je vindt mensen met dat soort ideeën in verschillende verwante bewegingen die opkomen voor het milieu en zich verzetten tegen nucleaire energie, vervuiling, dierenmishandeling, en zo verder. Maar natuurlijk ook bij degenen die door industrialisatie en automatisering hun baan kwijt geraakt zijn, of geschaad zijn in hun gezondheid, of merken dat ze aangetast worden in hun privacy.

"Wherever the neo-Luddites may be found, they are attempting to bear witness to the secret little truth that lies at the heart of the modern experience: whatever its presumed benefits, of speed or ease or power or wealth, industrial technology comes at a price, and in the contemporary world that price is ever rising and ever threatening. Indeed, inasmuch as industrialism is inevitable and inherently disregardful of the collective human fate and of the earth from which it extracts all its wealth - these are, after all, in capitalist theory 'externalities' - it seems ever more certain to end in paroxysms of economic inequity and social upheaval, if not in the degradation and exhaustion of the biosphere itself."(21)

We kunnen leren van de historische kennis over de ellende die de eerste Industriële revolutie veroorzaakte.

(25) 2 - The First Industrial Revolution

In tegenstelling tot andere academici wil Sale spreken van een Industriële Revolutie, ook al gingen er eerder ontwikkelingen aan vooraf en ook al werden de gevolgen pas geleidelijk verspreid en zichtbaar.

"But the fact is that it was a vast alteration of the nature of British society, so succesful that it would eventually impose itself - its new civilization, it might be said - on Europe, and the world, before another century was over; it changed not just the face of manufacturing but the places and purposes of production, the composition of the workforce, the character of the market, the patterns and sizes of settlements, and the role of families and communities; it happened rapidly, almost within a modest lifetime if we take the usual dates of 1785 to 1830, from the first succesful steampowered factory, inaugurating the age, to the first intercity railway, inaugurating another ... "(26-27)

Zes belangrijke factoren speelden er een hoofdrol in.

(27) The imposition of technology

Te beginnen met de stoommachine waarvan de werking onafhankelijk was van natuurlijke omstandigheden en die 24 uur per dag en 7 dagen per week kon doorwerken zolang hij maar gestookt werd (met steenkool in het begin).

"And thus it permitted the extraordinary shift from what had been an organic economy based on land and labor and local exchange to a mechanical economy based on fuel and factory and foreign trade, an empowerment of the machine in human society such as had never before been attempted.
All technologies have consequences, inevitable and built in, and imperatives, just as inevitable, essentially separate from human dictates and desires."(28)

Voor de stoommachine gold dat dus ook: die vraagt schaalvergroting vanwege de productiekosten ervan en kan die schaalvergroting ook gemakkelijk mogelijk maken; hij vraagt ook om efficiëntie en daarmee om centralisering.

"He [Norbert Wiener - GdG] might have added that it also necessarily leads to a reduction in face-to-face contacts, social discourse, human autonomy, individual choice, and personal skills, none of which is especially important as far as the operation of the machine goes. (...) It did not take more than a few decades for contemporaries to start observing where it lead: large-scale units of production governed by regimentation and control, increasing refinement and complexity of machinery, a division of labor and hence of training and hence of social status, expanding markets, expanding resources, expanding wastes - all phenomena that the Kerr investigators found wherever they followed industrialism a century and a half later. It also led, and leads, though Kerr lays less emphasis here, to social and political consequences: the squeezing of farm populations and the uncontrollable growth of cities, the evisceration of self-reliant communities, the enlargement of central governments, the enthronement of science as ruling ideology, a wide and increasing gap between rich and poor, and ruling values of profit, growth, property, and consumption. It was so in the early 19th century of Britain, the late 19th century of the United States, the 20th century of Japan, and seems indeed to be so in the process of industrialisation everywhere."(28-29)

De machine deed zijn intrede eerst in de textielindustrie, precies daar waar later de Luddieten protesteerden, en daarmee ontstonden er grote productiesystemen: de fabrieken. Mensen werden - vaak met fysiek geweld - onderworpen aan de eisen die machines stelden, mannen en vrouwen en kinderen 12 tot 18 uur achtereen opgesloten met de machines, gecontroleerd en bestraft en slecht betaald door de bazen.

"But there was another, wider discipline of the labor force as well: by government policy, sanctioned somehow by laissez-faire ideology, the workers of Britain were made effectively powerless to resist the demands of their employers. Laws passed in 1799 and 1800 that consolidated long-standing antiunion statutes made it illegal to organize, or 'combine', to try to get higher wages or shorter hours or better conditions, even to raise funds or attend meetings as a unit ..."(32)

(33) The destruction of the past

"That appointed task [van de stoommachine en de fabrieken - GdG] was, of course, production - restless, relentless production - which must necessarily lie at the heart of industrial logic and from which must inevitably follow consumption - expansive, incessant consumption. But for both sides of that equation to work properely there needed to be not only a disciplined workforce that would produce on schedule but a captive clientele that would consume in quantity, and that in turn required a concerted transformation of English customary life."(33)

Belangrijkste middel was de 'enclosure movement': het Britse Parlement - waar de aristocratie van landeigenaren de macht had - privatiseerde tussen 1770 en 1830 op grote schaal de gemeenschappelijk gebruikte gronden en zette er letterlijk en figuurlijk hekken omheen voor eigen gewin. Op die manier beroofde ze grote groepen mensen van hun middelen van bestaan. Natuurlijk kon nu door meer efficiëntie de productie toenemen waardoor die aristocratie immens rijk werd, maar de ellende bij de van het gezamenlijke land verdreven gezinnen was schrijnend. Het enige wat ze nog konden doen was hun arbeidskracht verhuren.

[P.34-38 vormen een heel goede weergave van de gevolgen van die beweging voor de gewone man en vrouw vergeleken met de situatie die ze ervoor hadden, maar het is te veel om over te typen.]

"And central to it all was a moral custom that was the framework upon which all social and economic relations hung, in large measure based on mutual aid and reciprocity over the back fence (...) and on honesty and fairness in workplace and market ... (...) It was the task of industrial society to destroy all that. All that 'community' implies - self-sufficiency, mutual aid, morality in the marketplace, stubborn tradition, regulation by custom, organic knowledge instead of mechanistic science - had to be steadily and systematically disrupted and displaced. All of the practices that kept the individual from being a consumer had to be done away with so that the cogs and wheels of an unfetterred machine called 'the economy' could operate without interference, influenced merely by invisible hands and inevitable balances and all the rest of that benevolent free-market system guided by what Cobbett called, his lip curled toward Hume and James Steuart and Adam Smith, 'Scotch Feelosophy'."(38)

(38) The manufacture of needs

Om al die producten te kunnen afzetten en verkopen moesten er behoeften geschapen worden. En omdat de van hun gemeenschappelijke gronden verdreven gewone mensen daardoor niet meer in hun eigen behoeften konden voorzien moesten ze al het nodige voortaan kopen. Ze hadden dus geld nodig en daarvoor moesten ze werken. Omdat mensen eerder trouwden nam de bevolking in een ongekend tempo toe. Een klein deel ervan slaagde er in zo veel geld te verdienen dat ze welvarend werden waardoor daar de vraag naar bepaalde producten toenam, iets wat anderen dan weer stimuleerde om hetzelfde te bereiken (uit jaloezie bijvoorbeeld). Ook het kolonialisme was een manier om de vraag te vergroten. Oorlogsvoering ook.

(43) The ordeal of labor

Ondanks dat een kleine groep wist te profiteren van de Industriële Revolutie, waren de armoede en de ellende onder het merendeel van de gewone mensen enorm. Natuurlijk vooral onder degenen die niet kónden werken. Er was wel iets van een Poor Law waar uiteindelijk zo'n 10 tot 15% van de bevolking gebruik van moest maken.

"In addition, something like 180,000 families (330,000 people or so) were regarded as vagrants in 1803 and thus ineligible for relief, a figure that also must have increased with each passing year. In all the total number of indigents at the very bottom of British society around 1810 must have been well over 2 million, out of a population of 10 million."(44)

Alsof dit nog niet genoeg was verdienden de meesten die wel konden of wilden werken meestal onder het bestaansminimum. De wevers in de katoenindustrie met name waren arm. Het werk in de fabrieken was mensonterend (te heet, te lawaaierig, de lucht vervuild, de machines te gevaarlijk). Ook de leefomstandigheden waren verschrikkelijk slecht en ongezond.

"That, in fact, may be said to be the defining achievement of the Industrial Revolution: the creation of a society in which people are reduced to a choice between wage labor and starvation."(47)

(49) The service of the state

"According to the ideology of industrialism, called the doctrine of laissez-faire, the state was to leave the economy to its own devices and refrain from interfering in the free and self-correcting machinery of the marketplace. In reality, the British state worked in myriad ways, by acts of commission and omission, to advance the whole process of industrialization, enrich and protect the manufactoring sector, ensure a compliant labor force, and provide regular and prosperous domestic and foreign markets. 'Handmaiden' would be too flimsy a word to describe it ... "(49)

[Waaruit maar weer eens blijkt dat het hele idee 'vrije markt' nergens op slaat. En wanneer je bedenkt dat 'de staat' hier gevormd werd door regeringen met mensen die bestuurden vanuit eigenbelang ... Er werden de hele tijd besluiten genomen die enorme economische gevolgen hadden en grote groepen mensen in de kou lieten staan. Niks 'laissez-faire', niks 'servile state': grote groepen van de bevolking werden door de rijke bovenlaag / het parlement willens en wetens uitgebuit, geterroriseerd, verpauperd met zelfverrijking als doel. Het was een vorm van genocide, niets minder dan dat. Dat de regering af en toe maatregelen nam in hun nadeel is gewoon omdat ze nog het inzicht misten en dus fouten maakten. Ik vind nog steeds dat alle betrokken families aan de schandpaal genageld moeten worden en alsnog van hun onrechtmatig verworven bezittingen beroofd moeten worden zodat ze ook eens kunnen meemaken wat armoede betekent. Voor vandaag de dag zijn vergelijkbare verhalen mogelijk - denk aan de rijke bovenlaag in de V.S.]

De macht van de staat nam snel toe, door de oorlogen met landen als Frankrijk, door de koloniale expansie, door de instelling van een politiemacht en een staand leger, ook allemaal in de besproken periode. Daarnaast ontwikkelde zich een rechtssysteem, een patentsysteem, een financieel systeem, een postsysteem, een tarievensysteem - in heel veel gevallen om de fabrikanten en handelaren te ondersteunen.

[Ik begrijp de opmerking op p.51 niet dat dit geen 'interference' maar 'intercession' was en ook niet het citaat van Ricardo in dit verband dat suggereert dat de staat niet anders kon dan de invoering van de machines goedkeuren. 'Capital' als term is hoe dan ook een gevaarlijke abstractie. Het zijn mensen met kapitaal. En die zaten in de regeringen die alles deden in het voordeel van de mensen met kapitaal, voor zichzelf in feite. Natuurlijk had er ook heel anders bestuurd kunnen worden, als er sprake was geweest van een werkelijk representatieve democratische regering die ook in het belang van het volk had geregeerd. Natuurlijk had 'het kapitaal' dan aan banden gelegd kunnen worden en was er dan regulatie mogelijk geweest in het belang van de werkende groepen, waaronder regulatie van de invoering van machines en fabrieken. Punt is dat de toenmalige regeringen de werkende bevolking op geen enkel punt sympathiek vonden of serieus namen en ze geen macht wilden geven: ze werden benaderd als een inferieure diersoort waarmee alles gedaan mocht worden.]

Arbeiders werden tegelijkertijd op geen enkele manier tegen hun bazen beschermd. Ze werden onderworpen en gecontroleerd. Wanneer er van de kant van de arbeidders klachten kwamen en er verzoeken werden ingediend om mistoestanden te verbeteren kwam de regering ineens met de ideologie van 'laissez-faire': dat ze niet wilden / mochten ingrijpen in de vrije handel en zo verder.

"No matter that this freedom of trade had reduced 100,000 men and their families to near paupery, or that this 'perfect liberty' somehow did not enable the weaver to find a job more ennobling than breaking stones for twopence a day; it was widely agreed, among sincere and thoughtful men, that the greatest good for the greatest number would somehow arise from manufacturers' ability to hire or not hire, raise wages or lower, at their individual and collective choice."(51)

[Waaraan je ziet dat die ideologie een wassen neus is, een ideologie die alleen van stal gehaald werd als het de rijke aristocratische regering goed uit kwam. En je moet je toch ook afvragen wat de rol is van de intellectuelen in dat verband, intellectuelen die vermoedelijk ook allemaal uit de gegoede stand kwamen en zich materieel nergens zorgen over hoefden te maken. Wat je ziet is een ideologie van liberalisering, privatisering, commercialisering die je ook vandaag de dag weer waar kunt nemen.]

"But then, the laissez-faire system never was impartial, nor was it meant to be, despite the cool recitation of its tenets as 'natural law', inevitable and impersonal, by Adam Smith and the 'Feelosophers'. It was an economy, whatever else might be said about it, designed to unleash certain human appetites, greed not insignificant among them, and to enrich certain human endeavors, material amassment being primary. All its talk about a free market and iron law of wages and invisible hands was basically so much camouflage for the free working of that system, having the guise of an impartial economic theory but in fact being little more than a partisan social blueprint. Take the 'free market of labor' for example: it never existed in Britain because labor was never free to organize, workers never free to travel, the deskilled never free to learn new crafts, and the unemployed never free to enter trades already overstuffed with excess hands, or at least not in any meaningful sense. Parliament again and again used this free-market theory in resisting demands for a minimum wage or regulation of wages or boards to oversee wage settlements, all of which workers proposed in these years; but the theory was always an excuse for Parliament to do nothing so employers could do as they liked."(52-53)

(53) The conquest of nature

"The Industrial Revolution was the first spectacular triumph of the human species over the patterned, ancient limitations of the natural world."(53)

Vanaf dat moment begon de vernietiging van de natuur die tegemoet werd getreden als een vijand die moest worden onderworpen.

"The transformation of the British countryside, first by enclosure and then by factory, was rapid, dramatic, and catastrophic."(54)

Ontbossing, aantasting van de variaties in planten en dieren, urbanisatie zonder oog voor parken of andere openbare natuurlijke ruimten en zonder sanitaire voorzieningen met als enige leidraad dat er goedkoop en efficiënt gebouwd moest worden, vervuiling van lucht en water, aantasting van de gezondheid van mensen. Er werden geen grenzen meer geaccepteerd in wat mensen met de natuur konden doen: 'het kan, dus doen we het' was de richtlijn.

"There can be no exterior authority here, no morality, or none that is not defined by the imperative itself, by which the doable is good and the undone bad, and no way of factoring in the other range of principles and ethics with which human societies have operated."(59)

Uiteindelijk is dat niet vol te houden en moeten er mensen komen die er op wijzen dat er wel degelijk grenzen zijn. Dergelijke mensen waren de Luddieten.

(61) 3 - The Luddites - November-December 1811

[Nu volgen vijf hoofdstukken waarin meer concreet historisch verteld wordt over de Luddieten.]

Schildering van de situatie: slechte oogsten, schaarse en dure voeding, economische problemen door de oorlog tegen Napoleon, een regering die niets doet om de armoede en de ellende onder de werkers aan te pakken, een rijke bovenlaag die een luxe leventje leidt en met geld smijt, een verspilziek koningshuis (Edward), hoge belastingen, snel groeiende bevolking, en dan de industrialisatie. Vandaar het kapot maken van machines. In Nottingham op 4 november 1811 start de Luddieten-beweging.

"But at the bottom the workers' grievance was not just about the machinery - it never was just the machinery throughout all these years - but what the machinerey stood for: the palpable, daily evidence of their having to succumb to forces beyond their control, beyond their power even to influence much, that were taking away their livelihoods and transforming their lives."(68)

"This was the morality of the society of industrial capital, and it apparently had no place in it for the morality of a society where the well-being of workers and their work, the salubrity of family and community, mattered most."(69)

(91) 4 - The Luddites - January-April 1812

Het effect van de acties op de aan het begin van het vorige hoofdstuk beschreven situatie was niet groot: de ellende bleef. Dus werden de acties door de Luddieten geïntensiveerd. De regering reageerde meedogenloos met het invoeren van de doodstraf voor het kapot slaan van machines. Dat en de eerste rechtszaken tegen een paar gevangen genomen Luddieten maakten dat de acties in de Midlands ophielden. Maar al gauw waren er acties in andere regio's als Cheshire (Manchester), Lancashire en Yorkshire (Leeds). De oorzaken - ellende en armoede - waren hetzelfde. En het was door kranten en door reizigers bekend wat er in Nottingham gebeurd was. De acties in de noordelijke counties waren gewelddadiger, meer gericht tegen de fabrieken dan tegen kleine werkplaatsen, beter georganiseerd en meer politiek van karakter (soms verwijzend naar de Franse Revolutie van 1789 of naar Thomas Paine's The rights of man van 1793).

(125) 5 - The Luddites - April-May 1812

Over Joseph Radcliffe, één van de rijken die het er na de 'raid' op Cartwright's Rawfolds Mill niet bij liet zitten en alles deed om de Luddieten te bestrijden.

"For the manufacturers and their allies, it [de 'raid op Rawfolds Mill - GdG] was the first signal that a resolute defense of property might halt the heretofore succesful Luddite rebellion and that violence in service to Britain's new industrialism, with the soldiers of the state tight alongside the masters of the mills, might well assure the succes of the new technology in the long run. (...) For the laborers and their families, the raid became a symbol of the heroism of the Luddites and the treachery of the factory owners, now reduced to murder."(126)

En terwijl de ene na de andere 'raid' plaats vond omdat er niets veranderde in de ellendige omstandigheden van de werkenden - fabrikanten wilden de lonen niet verhogen en het enige dat zij en hun Parlement konden verzinnen was onderdrukking met geweld - gebeurde eind april 1812 ook het volgende:

"That evening the Prince invited four hundred of 'the higher ranks' to 'a magnificent entertainment' at Carleton House, whose furnishings its master was just then redoing at a cost to the public treasury of £ 260,000 - the equivalent of the annual earnings of some ninety thousand workers, when employed, in the textile regions to the north."(147)

Daarnaast stuurde de regering nu een ongekend omvangrijk leger naar de onrustige regio die daarmee in staat van oorlog verkeerde.

(153) The Luddites - May 1812-January 1813

Op 11 mei 1812 werd de door de werkers gehate Prime Minister Spencer Perceval doodgeschoten. Niet door de Luddieten zoals iedereen meteen dacht, maar door een gefrustreerde en verwarde handelaar John Bellingham die veel geld verloren had bij een contract met de Russen en de Britse regering verantwoordelijk hield. De historici zijn het er over eens dat dat het moment had kunnen zijn voor de revolutie. Maar het Luddisme was - afgezien van een klein aantal aanhangers ervan - niet revolutionair, niet in de betekenis van: gericht tegen de regeringsvorm of het koningshuis of de antieke aristocratie. Het Luddisme was gericht tegen de industrialisering en de waarden ervan en de ellende die zij veroorzaakte.

"If, then, Luddism did not represent a true revolution in conventional terms of overturning the institutions of society to some clear-defined purpose, it was nonetheless a revolt, no matter how ill expressed and ill directed, with real people acting out real dissent against forces they detested, some thousands of textile workers of middle England and their families clumsily resisting, for all the kingdom to see, the future."(160)

Het luddisme slaat na die moord een nieuwe weg in. Er werden nauwelijks meer machines stukgeslagen, maar wel werden er aanvallen uitgevoerd op wapenopslagplaatsen en werd er ingebroken om geld te verzamelen, vanuit een romantisch idee over revolutie bij sommigen.

"One has to assume that fewer men were drawn into this new phase of Luddism. The failure of half a year's violent protests to arouse 'the conscience of our rulers' must have discouraged some, and its success at arousing nothing but the vengeance of the rulers must have frightened or wearied others; some, too, will have become disenchanted by the level of violence and death on both sides, and not a few will have simply fled from the area to avoid arrest and imprisonment. And yet the pattern of arms raids indicates that in both Lancashire and Yorkshire enough men were moved to adopt this new tactic to be able to strike almost anywhere in the counties at will, from Bolton to Barnsley, for the greater part of the next six months, in the face of all that military presence, without a single arrest until September."(162)

Een en ander maakte dat de repressie van regeringswege nog toenam. Ook de nieuwe regering van Lord Liverpool, met als 'home secretary' Henry Addington Sidmouth, was niet minder wreed. In feite bepaalde de regering de gang van de rechtszaken: gearresteerde personen moesten veroordeeld worden of er nu genoeg bewijs was of niet (meestal niet). Van een onafhankelijke rechtsspraak was dus duidelijk geen sprake. Ook andere maatregelen zoals repressieve wetgeving, de inzet van goed betaalde infiltranten en spionnen, en zo verder werden alleen maar repressiever. Het Parlement ging overal mee akkoord tot groot genoegen van de nieuwe opperbevelhebber van de troepen in het noorden generaal Thomas Maitland die zelfs een soort van 'Secret Service' oprichtte om Luddieten te vangen. Het mocht allemaal niet baten: er werden nauwelijks Luddieten 'gevangen' en veroordeeld. Al had de repressie wel tot gevolg dat het aantal voedselopstanden en Luddietenacties sterk afnam en weer via petities geprobeerd werd de regering op andere gedachten te brengen - wat weer een vruchteloze weg bleek. Uiteindelijk luidden een paar verraders uit de Luddietenbeweging toch de ondergang ervan in - tot dan toe was niemand loslippig geweest tegenover de autoriteiten omdat de solidariteit met de Luddieten onder de bevolking groot was en de haat tegenover de autoriteiten zo mogelijk nog groter.

(187) 7 - The Luddites - 1813-...

"It could be said that Luddism's last gasp was the string of frame breakings in Nottinghamshire between April and October of 1814, after more than a year in which nothing was heard from Luddites anywhere in the country."(187)

En ook later waren er nog wel een paar 'raids'. Maar eigenlijk stopte alles al na de executies van Luddieten in januari 1813. Waarom was dat zo? Natuurlijk speelde de enorme repressie een rol. Maar ook de weerzin tegen het toenemende geweld in eigen gelederen. Het punt was gescoord: de beweging had een onuitwisbare indruk gemaakt. Maar het effect op de industrialisering door regering en de rijken was gering: er was schade toegebracht, wat de industrialisatie wat vertraagde, de eigen omstandigheden werden soms tijdelijk wat beter maar dat was vooral door een wat beter georganiseerde liefdadigheid. Politiek gezien groeide het Reformisme: het streven naar wettelijke veranderingen door betere representatie en het creëren van een vakbeweging die de omstandigheden in de werkplaatsen kon verbeteren. Wat viel er nog meer te verzinnen?

"It also must be said, however, that many, perhaps most, were simply resigned, submitting to the inevitable squalor and privation of their lives and the destiny of trades no longer wanted, talents no longer marketable, whole villages no longer needed. Their history, ignored by Whigs and Marxists alike in their enthusiasm for reform, is probably the basic one of the next fifty years."(195)

Misschien is het belangrijkste gevolg van de Luddietenacties wel geweest dat de Britse regering en de Britse ondernemers elkaar vonden:

"In general, the phenomenon of Luddism, perhaps because it indicated a dangerous potential for solidarity on the part of the workers, served to create a bond between aristocrat and plutocrat that was never really to be sundered.(...) Not coincidentally, a crucial instrument that this alliance would wield with devastating effect was also forged around this time: the creation of the idea of 'class', as in ruling / upper class and working / lower class. (...) Once an idea like 'class' can be established to explain how society operates, it becomes a way of seeing the proper, or at least ordained, segmentation of the populace, the division between rich and poor, as an eternal and acceptable given of Britain, like bad weather and abundant coal."(196-197)

"For the industrialists, Luddism's other main effect, after order was established, was to have opened a permanent breach between worker and master, who traditionally had had certain bonds and obligations that drew them together despite their different standings."(197)

De enige relatie die nog bestond was die van het loon.

"The one last great consequence of Luddism, and the one that traditional historians have tried all along to ignore, was that it raised what was called in the 19th century 'the machinery question' in stark and unavoidable terms that had to be acknowledged right there at the start of the Industrial Revolution but would continue to persist and vexate forever afterward. The burden of it was quite simple: who would determine what would be the technology of production for Britain? by what criteria would they decide? how would the consequences of this be judged?"(198)

"The innovators and their theorists were also putting it about at this point that what was of benefit to the manufacturers was also to the good of the country. (...) But as a theory, applicable anywhere, the notion that new technology somehow creates new jobs and increased wealth is hogwash (as E.P. Thompson among others has infuriated orthodox economists by pointing out), never close to being proven, and the experience of most of the rest of the world in the past two centuries, particularly those countries without empires, belies it utterly."(199)

Voor de werkers zag dat er heel anders uit: waar waren voor hen de voordelen? De nieuwe machines kostten hun vaak hun baan en als ze het geluk hadden dat ze wel hun werk konden houden, betekende dat dat ze voortaan in mensonterende omstandigheden moesten werken.

"And if in the long run those two effects were supposed to redound to the workers' benefit, however unlikely that might seem, they would do so only in the crude material terms the Feelosophers liked to set, leaving organic and communal ones, those that had been the underpinning of society for some centuries, in tatters."(200)

"The simple, overarching fact is that technology always has consequences, far-reaching consequences, usually more so than anyone can predict at the beginning, and this truth is exactly what lies at the heart of Luddism - and is the reason why in fact the name and idea lasted beyond its brief fifteen-month course. For most of its lexiconic life it has been used in the pejorative sense, of course, with a great deal of condescension toward those who might try to hold back progress, because it was the prophets of progress who won the day and have continued to set the terms of the discourse ever since. But there have been throughout these last two centuries, and there are today as perhaps never before, any number of serious minds that have to come to see the point of the Luddite challenge, to ask questions about progress and its values, to wonder where the victory of unimpeded technology-for-profit has gotten us. Luddism, then, did not die on the scaffold with the Luddites: it has lived an inextinguishable existence with 'the machinery question' at its heart."(200-201)

Maar het luddisme van de periode die hier beschreven werd verloor het van de rijke bovenlaag. De industrialisatie - de getallen die op p. 202 gegeven worden illustreren dat - ging gewoon door, arbeiders werden ontslagen omdat er machines kwamen, hun lonen werden verlaagd, de werkomstandigheden bleven verschrikkelijk, de leefomgeving bleef vervuild worden, de ellende en de armoede bleven bestaan.

Uiteindelijk - na vele decennia - werd het laissez-faire aangepakt en ontstonden er verschillende vormen van staatsregulatie. Maar de industrialisatie veroverde de wereld.

(205) 8 - The Second Industrial Revolution

"It is not clear when 'Luddite' begins to take on a second meaning and comes to be applied not only to the machine breakers of 1811-12 but generally to anyone who is opposed to new technology, not necessarily with violence and sabotage."(205)

Waarschijnlijk is het idee van na WOII, met de komst van de Tweede Industriële Revolutie die met name gekoppeld moet worden aan de introductie van de computer. De tweede kent op allerlei grote en kleine punten grote overeenkomsten met de eerste.

[De vergelijking die volgt gebeurt aan de hand van de zes thema's uit hoofdstuk 2.]

(208) The imposition of technology

"This time around the technology is even more complex and extensive, and its impact even more pervasive and dislocating, touching greater populations with greater speed and at greater scales. No one voted for this technology or any of the various machines and processes that make it up; no one explained or even thought much about what the consequences of any of them would be, singly or synergistically, on individual, society, or environment; and no one took responsibility for the transformation they have wrought, except in so far as governments were ultimately asked to care for the most ruinous results (poverty, pollution, unemployment). It 'just happened', in an onrush of industrial creation, swiftley and powerfully and inescapably. But the effects are profound, maybe more profound than we know."(208-209)

"... it is no wonder there is a widespread sense that, in fact, technology is in the saddle and rides humankind ... (...) More and more, it seems human decisions get made because of technology rather than the other way around."(209)

En dat geldt temeer voor computertechnologie. Denk aan de totale automatisering die plaats vindt, de massificatie die plaatst vindt, de nadruk op kwantiteiten, de totale controle.

"Indeed, it is the imperative to control, whether by the state or other institutions, that may be the most decisive characteristic of computerization, since the possibilities of amassing information on such a large scale over such a wide population, and using that information then to identify, follow, manipulate, and regulate, are so clear."(211)

"That is disturbing enough, and unprecedented, but what seems to generate even more anxiety is, paradoxically enough, the lack of control throughout our technological society, the fragility of the systems, the constant uncertainty and instability."(211)

"But ultimately it is not even a question of wether late-industrial technology is stable or fragile: the point is that it dominates and pervades, it is imposed throughout our lives in such a way that it mediates experience to a degree no society before has ever undergone. Less and less is human life connected to other species, to natural systems, to seasonal and regional patterns; more and more to the technosphere, to artificial and engineered constructs, to industrial patterns and procedures, even to man-made hormones, genes, cells, and life-forms."(212)

(213) The destruction of the past

"A high-tech society is everchanging and unsettled, always caught in that rush of improvement and innovation that generally goes by the name of 'progress', regardless of which direction it is hurtling in. And a high-tech society values solitary life and experience over communal, the mediated experience over the direct, and the mechanical expressions of a shared culture (networks, programs, electronic games) over the personal (taverns, schools, parks). Put those together and it is obvious that such a society will find the idea of the past - the institutions of its history and the values that adhere to them - either irrelevant or, worse, impedimental. In particular the historic elements that tend toward social cohesion and stability - the small community, the small town, the stable neighborhood - will be seen generally as incompatible with those that encourage individuality, mobility, consumption, growth, and change; hence the corner grocery gives way to the supermarket, Main Street to the mall, the cul-de-sac to the arterial road, the meadow to the development. The past is by definition imperfect, inadequate, impoverished."(213)

De suburbanisatie in de V.S., de welbewuste destructie ook van 'family farms' in het voordeel van 'agribusiness' ('get big or get out'; bijna als bij de Enclosure periode in de U.K.) vormen voorbeelden van hoe het verleden stukgemaakt werd, vindt Sale. Mensen die vroeger hun eigen voedsel konden verbouwen leven nu van voedselbonnen in de steden.

(216) The manufacture of needs

"But this time around the array of incentives available for the creation of needs, within the industrial world and without, is staggeringly varied and effective - in fact, taken as a whole, it may be the most powerful element of the computer age, rivaling the computer itself."(216)

Bedoeld worden adverteren, marketing, mode waaraan in de V.S. meer wordt besteed dan aan het openbare hoger onderwijs.

"The total is an exercise in mental manipulation of a most extravagant kind, in service to the definition and fulfillment of consumerist needs."(217)

Over de televisie als medium wordt gezegd:

"It is the medium that almost perfectly expresses the high-tech society: simplistic and forceful, capable of no complexity of thought whatever, designed for limited and graphic impacts (best if short and violent, like football and commercials), and sending pulses continually at that psychological nexus that Freud, doctor for the consumer society, called the 'pleasure principle', where desires, always created, are always insatiable."(217)

De manipulatie van behoeften gebeurt tegenwoordig op globale schaal vanwege de globalisering van het industrialisme. De urbanisering neemt toe en de steden worden broedplaatsen voor misdaad, onrust, alcoholisme, drugsverslaving, ziekte, disintegratie, terwijl er daarnaast ongekende bedragen worden geïnvesteerd in bewapening en oorlogsvoering. Het is niet anders dan bij de Eerste Industriële Revolutie. Inmiddels is erkend dat we - in ieder geval in het Westen - leven in een consumentenmaatschappij die gepaard gaat met enorme verspilling op allerlei gebied.

(219) The service of the state

"The doctrines of laissez-faire have long ago been discarded by governments of all the industrial nations, even in the United States, where the rhetoric of getting Big Government 'off the backs' of private enterprise has continued to be a popular campaign idea despite the fact that it is entirely devoid of meaning. But the extent to which the nation-state not merely builds the muscles of the succesful modern corporation but has been responsible for its high-tech brains and nerve system is seldom appreciated."(219)

Niet alleen regelt de Overheid de basiszaken die voor de handel belangrijk zijn, ze zorgt ook voor onderwijs, onderzoek, stimuleert bepaalde industrieën wanneer dat nodig is, staat garant voor intellectueel eigendom. Belangrijk is het om in te zien dat al dat onderwijs en onderzoek en zo verder rondom technologie er niet zijn om de mensen een prettig bestaan te geven, het grootste deel ervan is gericht op oorlogsvoering of machtsuitoefening of snelheid van reageren, met verspilling en vervuiling wordt niet eens rekening gehouden als technologie politieke doelen kan dienen.

"Interestingly, however, though the servile state remains important, perhaps crucial, as the funder of high technology, it has less and less influence on the actual behavior of the corporations benefiting from it. Partly this is because the principal corporations of the industrial world have become so rich and powerful that they cannot be effectively monitored or directed by any state agency, however large or motivated."(222)

De globalisering van de economie en de huidige technische middelen - bijvoorbeeld grensoverschrijdende computernetwerken - maken het mogelijk dat de multinationals zich ontrekken aan nationale wetgevingen. World Bank, IMF, GATT, WTO e.d. lijken meer macht te hebben dan nationale staten.

(223) The ordeal of labor

Overal wordt gebruik gemaakt van technologie om de arbeidskosten omlaag te brengen (gevolg: ontslagen of lagere lonen). Het aantal werkers in de industriële en de agrarische sector daalt al jaren, terwijl het aantal werkers in de dienstverlening toeneemt (waar de banen minder loon opleveren en vaak tijdelijk / onzeker zijn).

De mythe dat technologie uiteindelijk banen zal scheppen blijkt ook hier een leugen:

"As we have seen, the cruel fact is that this theory does not work and never has - jobs have always been lost to technology, and war, colonialism, and government spending have been what created new ones - but in the crisis of the last decade it is clearer than ever that the technological trade-off is quite mythical."(225)

De automatisering alleen al kost miljoenen banen. De internationale concurrentie ook: hele industrietakken sluiten in het ene land omdat in het andere land goedkoper geproduceerd kan worden. Nog erger: de banen die er wel ontstaan zijn vaak van tijdelijke aard en slecht betaald, ze worden gemakkelijk weer opgeheven ('disposable jobs', in de V.S. vormen die 40% van de totale arbeidskrachten).

"Everywhere in the industrial world the split between rich and poor, professional and clerical, skilled and unskilled, is wide and widening."(227)

(228) The destruction of nature

"It is characteristic of industrialism, of course, to make swift and thorough use of nature's stored-up treasures and its living organisms, called 'resources', without regard to the stability or sustainability of the world that provides them - a process ratified by such industrial ideologies as humanism, which gives us the right, materialism, which gives us the reason, and rationalism, which gives us the method. But it was not until industrialism grew into its high-tech phase, with the immense power-multiplier of the computer, that this exploitation of resources escalated onto a new plane different not only in degree, with exhaustion, extermination, despoliation, and pollution at unprecedented and accelarating rates, but in kind, creating that technosphere so immanent in our lives, artificial, powerful, and global, and fundamentally at odds with the biosphere. (...) That this has happened so quickly, effectively within a few decades, has prevented a true understanding of the fact and its magnitude, but it is undeniable, and undeniably tragic."(228-229)

"The technosphere produces environmental costs in every phase of its daily operation - extraction, cultivation, transportation, manufacture, production, storage, marketing, use, and disposal - that are paid only by the biosphere."(230)

En dat gebeurt in de vorm van uitputting van bronnen, ontbossing, vervuiling, woestijnvorming, overbevolking, gif dat in de voedselketen terecht komt, overbevissing, en nog veel meer. Ondanks alle maatregelen zijn die processen niet vertraagd, laat staan gestopt.

"The pace and range of the technosphere, it seems, are unstoppable, as if it had a will of its own that no form of public protest or restrictive rule or moral caveat could appreciably affect, as if it were literally unable to understand that the planet cannot perpetually absorb its wastes like some infinite sink, that the destruction of nature's species and systems cannot proceed forever without bitter consequences. Before this altar of the god of Progress, attented by its dutiful acolytes of science and technology, our modern society has presented an increasing abundance of sacrifices from the natural world, and now we seem prepared even to offer up the very biosphere itself."(231)

De ongelijkheid tussen mensen is tegenwoordig echter globaal: wereldwijd worden hele bevolkingsgroepen geraakt door dit industrialisme, met als gevolg dat maar één miljard van de 6,5 miljard mensen op aarde in een redelijke mate van welstand leven. Een andere optimistische stelling van de voorstanders is dan ook een mythe gebleken: dat de hele wereld zou profiteren van de groei. Integendeel: de armoede en desintegratie is wereldwijd toegenomen, de kloof tussen rijk en arm is groter dan ooit. En Westerse landen gebruiken nu al 75% van alle bodemschatten.

"Those who live at the top, with material power unparallelled in history, might be assumed to be happier than they were a generation ago, except that no social indices validate that assumption in any advanced society, and some evidence exists - increased rates of stress, depression, metal illness, alcoholism, drug dependency, crime, divorce, occupational disease, political anomie - that seems to contradict it."(235)

"Those who want to wring hands at this inequity or that injustice are essentially irrelevant, whether or not they are correct: the terms of the game are material betterment for as many as possible, as much as possible as fast as possible, and matters of morality or appropriateness are really considerations of a different game."(236)

(237) 9 - The Neo-Luddites

Sale haalt Chellis Glendinning aan en beschrijft haar waarden en normen over techniek die inderdaad erg in de lijn liggen van die van de vroegere Luddieten.

"Even in the societies that have succumbed to the new technologies most fervently - or perhaps especially there - a persistent feeling of disquit, edging toward fear, has always existed about their immense power and sweep, their capacity for accident and misuse."(239)

Die is deels te herleiden tot de ervaringen tijdens WOII (de concentratiekampen, de atoombommen op Hirosima en Nagasaki, later de verhalen over vervuiling door DDT etc., Bhopal, Tjernobyl) die deels ook gethematiseerd werden door techniekfilosofen als Lewis Mumford, Paul Goodman, Jacques Ellul, E.F. Schumacher, W.H. Ferry, Georg Parkin Grant, Rachel Carson, Ivan Illich, Herbert Marcuse, Doris Lessing, Robert Jungk, Heny Geiger.

[Beetje eenzijdige weergave: er waren ook grote catastrofes in de V.S. zelf: het Three Mile Island-incident bijvoorbeeld, grote vervuilingen door olietankers en olieplatforms, en zo verder; en dit geeft wel veel auteurs uit de V.S., maar er waren toen ook al andere denkers over techniek en maatschappij als Habermas, Anders, etc.]

De catastrofes in de 80-er jaren leidden tot een nog groter besef van de gevaren van technologie en de angst daarover werd verwerkt door schrijvers als Kurt Vonnegut, Thomas Pynchon, Farley Mowat, Edward Abbey; door regisseurs in de bekende films; en:

"And again there was the learned support of a new wave of technology critics, now from an even wider range of disciplines and with even greater impact, academics like Langdon Winner, Stanley Diamond, and David Noble, ecologists like Edward Goldsmith, David Ehrenfeld, and Arne Naess, activists like Dave Foreman and Jeremy Rifkin, and Wendell Berry, Jerry Mander, Carolyn Merchant, John Zerzan, Theordore Roszak, Susan Griffin, Gary Snyder, Paul Brodeur, Stephanie Mills, Thomas Berry, Bill McKibben, Paul Shepard, and a surprising number of others, trenchant and occasionally widely received commentators."(240-241)

"This contemporary neo-Luddism, strongest and most self-conscious in the United States but indeed global in scope, can be seen to span a considerable spectrum - ranging from narrow single-issue concerns to broad philosophical analyses, from aversion to resistance to sabotage, with much diversity in between - that is pertinent to examine at some length."(241)

[Ik vraag me af of dat oordeel dat het neo-luddisme vooral in de V.S. te vinden is wel klopt. Ik vermoed dat Sale simpelweg niet zo op de hoogte is van alles wat er in die tijd al in Europa en elders werd geschreven en gedaan. Maar ik weet het zelf ook niet zo natuurlijk.]

Sale beschrijft slachtoffergroepen en actiegroepen in de V.S., maar ook in Europa en in niet-Westerse landen.

"It is in the non-Western countries, however, where GATT's effects are likely to be most strongly felt - free trade, we must remember, is free only for those who run the trade - and where the greatest protests have been waged in recent years, and it is here that today we most often see a clash of industrial modernity and organic tradition that bears many resemblances to the experience of the original Luddites."(244)

"Indeed, it has been in the non-Western world that the Luddite spirit has been particularly vigorous in recent years against the industrial world's invasion, very often led by indigenous peoples who are trying to resist not only the machines and projects of industrialism but its culture as well."(245)

"... the motivating sentiment behind them is exactly Luddistic in its desire to maintain a traditional way of life and livelihood, in the face of industrial capitalism that intends to draw them into a wage-and-market system."(246)

Zoals Claude Alvares schrijft komt de oppositie deels voort uit religieuse motieven (verzet tegen wetenschappelijke rationaliteit), deels uit een verzet tegen elke vorm van kolonialisme door het Westen.

"A leader of the Zapatista rebellion in Mexico, for example (...) was explicit in announcing its effort as "against the whole neo-liberal project in Latin-America", by which he meant foreign trade, privatization of state enterprises, agriculture for export rather than local consumption, and free-market capitalism. It may be that such sentiments are only contributary as motive forces in these rebellions, but there seems no doubt that antipathy to the industrial nations' 'neo-liberal project' plays a role seldom acknowledged."(247-248)

Beschrijving van de 'ecotage'-beweging van milieuactivisten, m.n. in de V.S. (de Earth First! - beweging met name), maar ook in Australië en Europa. De vraag die zich opdringt: werken al die protesten?

"A study carried out in the 1950s by Clark Kerr and a team of scholars and published in 1960 as Industrialism and Industrial Man found that "protest was not such a dominant aspect of industrialization, and it did not have such an effect on the course of society, as we once thought". Everywhere around the world, they found, resistance to industrialism, whether the machine or the factory or the culture, is likely only at the start and only where traditional values are strong and communities intact. But in light of the sophisticated ways that corporations have to control or suppress protest, workers tend to concentrate more on how to accommodate to the industrial order and get a share of its pie. (...) In the succeeding thirty-five years their analysis has held largely true, and there's no reason to think it won't hold for the near future as well."(253-254)

En dan zijn er nog sociale critici, activisten en intellectuelen van divers pluimage die zich niet schamen voor het etiket 'neo-luddiet'. Denk aan de Foundation for Deep Ecology (vanaf 1993 in San Francisco) met Jerry Mander (Four arguments for the elimination of television; In the absence of the Sacred) en Helena Norberg-Hodge. Andere auteurs van over de hele wereld: John Mohawk, Jeremy Rifkin, Vandana Shiva, Sigmund Kvaloy, Charlene Spretnak, Georg Sessions, Charles Cobb (Society for a Human Economy), Wendell Berry, en vele anderen.

"Now it must be said that what links these diverse people is essentially a philosophical kind of Luddism. Although many have been involved in direct-action protests of one kind or another, they are not known as people who have gone out and broken offending machines, or burned down noisome factories, nor for the most part are their livelihoods immediately threatened by the onrush of high-tech industrialism, however much they realize their societies and environments are. Indeed, that may be what makes them fittingly neo-Luddites, as Chellis Glendinnings's definition suggests, rather than true replicas of the originals."(255)

Logischerwijs hebben ze minder illusies na twee eeuwen industrialisering. Ze gebruiken de technische middelen gewoon die er zijn, ook al weten ze dat die middelen inherente karakteristieken hebben die van invloed zijn op de gebruikers ervan en die los staan van de goede of inhumane doelen waarvoor ze ingezet worden.

"The neo-Luddite dilemma, then, is that though it may not be possible to avoid all aspects of the industrial world and still function effectively, there is a real question as to how effectively one can ever fight fire with fire."(257)

(261) 10 - Lessons from the Luddites

Wat kunnen we leren van het verleden? Dit zijn de lessen:

"1 - Technologies are never neutral, and some are hurtful"(261)

"Tools come with a prior history built in, expressing the values of a particular culture. A conquering, violent culture - of which Western civilization is a prime example, with the United States at its extreme - is bound to produce conquering, violent tools."(262)

"2 - Industrialism is always a cataclysmic process, destroying the past, roiling the present, making the future uncertain"(264)

"It is in the nature of the industrial ethos to value growth and production, speed and novelty, power and manipulation, all of which are bound to cause continuing, rapid, and disruptive changes at all levels of society, and with some regularity, whatever benefits they may bring to a few. And because its criteria are essentially economic rather than, say, social or civic, those changes come about without much regard for any but purely materialist consequences and primarily for the aggrandizement of those few."(264)

"Whatever material benefits industrialism may introduce, the familiar evils - incoherent metropolises, spreading slums, crime and prostitution, inflation, corruption, pollution, cancer and heart disease, stress, anomie, alcoholism - almost always follow. And the consequences may be quite profound indeed as the industrial ethos supplants the customs and habits of the past. (...) Nor is it only in newly industrialized societies that the tumultuous effects of an ethos of greed and growth are felt."(265)

"3 - Only a people serving an apprenticeship to nature can be trusted with machines."(265)

De natuurlijke en de menselijke schaal moeten in acht worden genomen. Temeer omdat techniek niet natuurlijk is en altijd al een zekere mate van afstand schept tussen mens en omgeving.

"An economy without any kind of ecological grounding will be as disregardful of the human members as of the nonhuman, and its social as well as economic forms - factories, tenements, cities, hierarchies - will reflect that."(266)

"4 - The nation-state, synergistically intertwined with industrialism, will always come to its aid and defense, making revolts futile and reform ineffectual."(267)

"5 - But resistance to the industrial system, based on some grasp of moral principles and rooted in some sense of moral revulsion, is not only possible but necessary."(269)

"Yes, it is true that in a general sense the Luddites were not succesful either in the short-run aim of halting the detestable machinery or the long-run task of stopping the Industrial Revolution and its multiple miseries; but that hardly matters in the retrorespect of history, for what they are remembered for is that they resisted, not that they won. Some nowadays, honored with the haughtiness of hindsight, may call it foolish resistance ('blind' and 'senseless' are the usual adjectives), but it was dramatic, forceful, honorable, and authentic enough to have put the Luddites' issues forever on the record and made the Luddites' name as indelibly a part of the language as the Puritans'."(269)

[Mij lijkt dat elke arrogantie ten aanzien van acties van Luddieten ongepast is: ze konden bijna niet anders dan in verzet komen, en er is ook niets op tegen om in verzet te komen al is het uiteindelijke resultaat gering. Maar desondanks vind ik ook dat Sale hier over het onderliggende probleem heenstapt: de staat en de rijke bovenlaag slagen er blijkbaar altijd weer in om elk verzet de kop in te drukken en om hun neoliberale kapitalisme door te zetten en tegenwoordig ook nog eens wereldwijd, wat heeft het dan voor zin om je te verzetten behalve dan voor je eigen goede gevoel? Juist het gegeven dat verzet blijkbaar nooit iets fundamenteels oplevert en uiteindelijk niets verandert aan de richting waarin de maatschappij zich ontwikkelt, geeft mensen misschien wel terecht het gevoel dat technologie zich autonoom ontwikkelt en dat mensen daar niets bij in te brengen hebben. Je kunt natuurlijk wel wat doen in je eigen omgeving - niemand staat met een pistool naast je om je te dwingen een televisie te kopen of zo. Maar op grotere schaal zet dat geen zoden aan de dijk. En dus blijft het industriële systeem de natuur kapot maken en mensen onderwerpen aan uitsluitend economische doelen.]

"In the decades since, the power system has of course gone to increase its grip on the society as a whole, but in fact some degree of withdrawal and detachment has also taken place, not alone among neo-Luddites, and there is a substantial 'counterculture' of those who have taken to living simply, working in community, going back to the land, developing alternative technologies, dropping out, or in general trying to create a life that does not do violence to their ethical principles."(271)

[Ja, dat is goed, maar het systeem blijft dus bestaan ondanks al die mensen die dat doen.]

"6 - Politically, resistance to industrialism must force not only 'the machine question' but the viability of industrial society into public consciousness and debate."(272)

[Ook die maatschaapelijke discussie over technologie en de industriële samenleving is natuurlijk prima. Maar het is onwaarschijnlijk dat de massa daar in geïnteresseerd is. Dus het blijft bij een kleine groep mensen die over dat soort zaken kritisch nadenken en schrijven of er creatief iets mee doen, en hun invloed zal dus altijd gering blijven en niet in staat zijn de richting te beïnvloeden waarin de politiek en de industriële samenleving gaan. De rijke bovenlaag heeft veel meer invloed omdat ze overal op machtsposities zitten.]

"7 - Philosophically, resistance to industrialism must be embedded in an analysis - an ideology, perhaps - that is morally informed, carefully articulated, and widely shared."(275)

[Nou, ik moet nog mee maken dat filosofie zo veel invloed zou kunnen hebben. Misschien het denken van Marx ... Maar voor de rest ... De grote massa is simpelweg niet in verzet tegen de industriële samenleving, sterker nog: ze verwacht nog meer van hetzelfde en is teleurgesteld wanneer dat niet komt zoals in tijden van crisis bijvoorbeeld.]

"8 - If the edifice of industrial civilization does not eventually crumble as a result of a determined reistance within its very walls, it seems certain to crumble of its own accumulated excesses and instabilities within not more than a few decades, perhaps sooner, after which there may be space for alternative societies to arise."(278)

[Dat eerste zal dus niet gebeuren. Maar dat laatste misschien ook wel niet. Het boek is van 1995. We zijn nu 18 jaar verder en je kunt toch niet bepaald zeggen dat het systeem duidelijk in zijn voegen kraakt. De problemen zijn nog min of meer hetzelfde, de crisis maakt wel duidelijk dat er van alles mis is, maar ik heb niet de indruk dat dat ervaren wordt als dat er fundamenteel iets mis is met het systeem. Het zal nog lang duren voordat er echte ingrepen plaatsvinden die het systeem wezenlijk veranderen. De mensen die de macht hebben zijn nog steeds dikke vrienden met de mensen die het geld hebben. Waarschijnlijk moet er eerst een wereldwijde hongersnood of een oorlog om bepaalde grondstoffen plaatsvinden of zo. En dan nog ...]