Margaret Mead Japan China Religie en seks Moral panics Seks en robots De seksuele ontwikkeling van jongeren Seksualisering Leeftijdverschillen Geweld en misbruik Consent Sexting Sex trafficking Prostitutie PornografieIncididunt nisi non nisi incididunt velit cillum magna commodo proident officia enim.
Naomi WOLF[Dit boek van Naomi Wolf ooit eerder gelezen, maar nooit samengevat. Er schort methodisch ontzettend veel aan dit onderzoek en niet alleen omdat Wolf het boek baseert op interviews met haar eigen vriendinnen en kennissen van vroeger, allemaal Amerikaanse, witte, middenklasse vrouwen uit ongeveer dezelfde buurt in San Francisco. Ze vertelt namelijk ook veel te veel haar eigen verhaal. Alles bij elkaar geeft het boek wel wat inzichten in veranderende waarden en normen ten aanzien van seksualiteit in de 1960er, 1970er jaren, en erna, maar ik vind de analyses behoorlijk oppervlakkig en soms zelfs regelrecht aanvechtbaar. Ik ben niet erg onder de indruk van dit boek.]
Hoe worden meisjes vrouwen en welke waarden krijgen ze daarover mee? En welke rol speelt seksualiteit daarin? Dit boek laat vrouwen daarover aan het woord.
"It will also look at the nature of female desire, how our culture values and devalues it, and how cultures other than our own have understood it."(1)
[Daar gaan we weer: 'our culture'? Die van de VS, zo blijkt. En komen die andere culturen werkelijk aan bod? Zie ook p.10 onderaan. Ja, bij tijden. Maar het merendeel van het boek laat het beeld zien van hoe vrouwen in de VS uit bepaalde milieus en uit de zestiger jaren dat ervaren hebben.]
"I have asked many woman my age and a few years younger - women born in the 1960s - to describe to me how they grew into womanhood, and what it felt like."(1)
[Hoeveel vrouwen?]
"This is the story of what I learned about becoming a woman in the recent past, a time that was permissive but still not free. It is also the story of other girls I knew: childhood playmates; girls I met in early adolescence, in summer camp and middle school; in high school; and as a young adult."(2)
[Met andere woorden: vrouwen in ongeveer dezelfde situatie, hetzelfde milieu, dezelfde buurt, hetzelfde onderwijs, ten tijde van de Seksuele Revolutie. Hoe representatief maakt dat wat hier beweerd wordt?]
De gesprekken vonden 20 jaar na de ervaringen plaats in 1996. Er werden herinneringen opgehaald aan "what it was like to grow up sexually".
[Ook dat is methodisch gevaarlijk: hoe sociaal wenselijk is wat mensen zich herinneren wanneer het gaat over dit soort zaken? En dan zo'n formulering als de geciteerde: je groeit niet alleen seksueel op natuurlijk, dat is maar een aspect van vele en ik vraag me af wat het oproept wanneer je je op dat ene aspect concentreert.]
Wolf wil dat narratieve materiaal aandragen als een exploratie van wat de generaties na de eerste golf van seksuele bevrijding hebben ervaren vergeleken met de ervaringen van de generatie van hun moeders uit de vijftiger / zestiger jaren. Ze heeft niet zo veel vertrouwen in statistieken en in veel sociaalpsychologisch onderzoek dat direct gedaan wordt onder de doelgroep van jonge meiden.
"My teenage friends and I would have endured torture rather than reveal to an adult interviewer, no matter how sympathetic, any number of the things we were really doing and saying. The accounts girls give to outsiders about their development must, I think, be colored by the fact that is it still far, far more socially acceptable to tell tales of submissive personal confusion in the face of a toxic culture, or tales of pure feminine victimization, than to assert the many ways, still 'unspeakable', in which teenage girls - that same ones who are often victimized - are also at other times sexual marauders and adventurers, seducers and betrayers, cultural analysts and subversives, fantasists and Sapphists, egoists and conquistadores. It is still more difficult to lay claim to the personal experiences of the slut than to those of the virgin."(3-4)
[Misschien, misschien ook niet. Dat waarden en normen en sociale wenselijkheid in antwoorden een grote rol kunnen spelen bij dit soort onderzoeken is zeker. Maar deze reactie onderschat toch wel erg de onderzoekers en vreemd genoeg ook die geïnterviewde meisjes: wie zegt dat die niet open kunnen praten over wat ze op seksueel vlak meemaken? Klein projecteert hier toch wel erg haar eigen waarden en normen op die meiden. En bovendien: ook haar eigen onderzoek wordt dus gekleurd door waarden en normen en sociale wenselijkheid, daar zou ze dan minsten ook het een en ander over moeten zeggen. Ze zegt:]
"My own memories and those of my friends were close to hand. I trust the emotional truths of these events, because I know them better than I can judge the results of sociological surveys or questionnaires."(4)
[Maar dan heb je ook geen afstand. Kun je dan de sociaal wenselijke antwoorden van je vrienden nog wel doorzien of zelfs maar je eigen selectieve waarneming? Wolf meent werkelijk dat vrouwen niet zo gemakkelijk in de eerste persoon over hun seksualiteit praten omdat ze bang zijn voor slet versleten te worden en bang zijn dat hun verleden tegen hun gebruikt zal worden wanneer dat bekend wordt.]
"In spite of the rhetoric of freedom that surrounds us, women's reclamation of the first person sexual is filled with the potential for disaster."(5)
[De uitleg die volgt laat zien dat die context van de Verenigde Staten - met zijn rechts-christelijke opvattingen - hier inderdaad belangrijk is. Maar even los daarvan: erg dapper klinkt het niet. Waarom kunnen vrouwen op dat punt nog steeds geen houding innemen die zegt dat ze staan voor wat ze meegemaakt hebben? Wat kan jou het schelen dat de media allemaal roepen dat je promiscue was / bent?]
"As a result of this taboo, women certainly tell these stories in private; but almost never in public. They rarely own to them or allude to them outside the most intimate settings."(6)
[Terwijl mannen dat soort dingen allemaal van de daken staan te schreeuwen, omdat dat juist als mannelijk en stoer en succesvol gezien wordt? Wat een cliché!]
"Male writers know that integrating these important years of discovery into male identity matters. The initiation scenes in men's writing are not invariably proud or celebratory, but they are almost always treated as integral to the formation of the evolving hero. They recover this material in a mood of liberation more often than with forebodings of subjugation, and for good reason: they usually aren't punished for it."(7)
[Nou, dan doe je dat als vrouw toch ook? Al dat zelfmedelijden en slachtoffergedrag brengt je tenslotte ook niet verder. Als je jaloers bent op hoe dat bij mannen gaat, doe het dan zelf ook zo en trek je niets aan van wat iedereen er over roept. Want het is waar wat Wolf hierna schrijft: wanneer je je sekuele ervaringen wegstopt en verzwijgt en meegaat in het stereotype beeld over vrouwen en hun verlangens, leren andere vrouwen en hun dochters ook niets over hoe ze hun seksualiteit kunnen ontwikkelen. Temeer omdat zelfs tijdens de seksuele revolutie veel informatie over vrouwen en seksualiteit gewoonweg niet klopte en bepaalde mythen in stand hield - 'mannen willen vaker' bijvoorbeeld. Zoals ook de suggestie dat iedereen nu seksueel bevrijd is en iedereen kan doen wat hij of zij wil en er dus geen problemen meer zijn verbergt dat er nog steeds te weinig kennis is van en ruimte is voor de seksuele verlangens van vrouwen. Het is een schijnvrijheid, een schijnopenheid.]
"The period and the place are unique in the history of female sexuality. They follow directly on the era of the wide dissemination of the Pill, the legalization of abortion and the second wave of feminism - but precede the onset of the explosion of violent, graphic sexuality on screen and in music videos, and the rise of untreatable sexually transmitted diseases, as well as the AIDS epidemic."(13)
"The scenes in this book, in which girls describe growing up in relative erotic freedom, were scenes played out against a background of family breakdown, of the inversion of the responsibilities of parents to their children, of an erotic moral relativism."(14)
"All the women whose stories I recount are white and more or less middle class, and the sexual codes they were learning were mostly white, middle-class codes. Their lives are not representative. White middle-class American girls are a tribe, just like any other subculture, with certain clothing, language and belief systems. This book is about one subset of that tribe, but its stories are, in some ways, not unique: all over the country, millions of middle-class girls were having experiences both more dramatic and more ordinary than ours, In other ways, they reveal a worldview specific to our location, an unusually libertine medium-sized city situated on the extreme western edge of the American continent. Though materially, many of us were better off than our contemporaries, we had crises and confusions that may resonate more widely. Even culturally specific stories are worth telling. Those of the many other subcultures of girls should also be told, but I do not know them the way I know these stories.(...)
The women who appear here asked me to tell their tales without using their names or including details of given events that might identify them or others. All their names, backgrounds and identifying characteristics have therefore been changed, and re-invented for my narrative. I also wish to protect the privacy of individuals who have been part of my own life. So I have taken pains to change names, personal characteristics and locations while being as true as possible to the events themselves, the girls and boys involved, and to the general subculture that surrounded us."(14-15)
[Niet representatief, niet controleerbaar, gebonden aan de VS. Dat maakt dit boek gewoon een eenzijdig verhaal dat we maar moeten geloven.]
Schildering van de situatie in Haight-Ashbury, San Francisco, in die periode, met zijn Summer of Love, en zo verder, hoe dan ook al een sensuele, zinnenprikkelende omgeving. De omgeving maakte de auteur en haar vriendinnen als achtjarigen nieuwsgierig naar alles wat er werkelijk gebeurde.
De invloed van de Barbie-poppen op de achtjarigen. De invloed van babysitters.
"There were, we all knew, two kinds of women: sexy girls and moms. Sexy girls were essentially Barbies; (...) Barbies went on yachts and wore chiffon, and had high-coiled hair and interesting accents. Moms didn't."(30)
Maar daar juist in die jaren kwam verandering in:
"For now, suddenly, our mothers were becoming sexy girls. Who, then, would be our mothers? Who would our mothers be?"(31)
En ze gingen werken en hun eigen dingen doen. Ook mannen veranderden en de algehele sfeer werd meer 'permissive', toegeeflijk. Het aantal scheidingen nam toe.
"Girls kept their role models, but just when they needed their fathers to be around to admire their emerging sexual identity from a safe distance - to be the dependable male figures upon whom they could innocently practice growing up - the fathers vanished.
This made sex all the more complicated an idea for many girls of my age.(...) Sex, it seemed, in spite of their new Day-Glo colors, often made moms either sad or distracted, and it made dads go away.
To the female children on the block, then, there was a new kind of anxiety: how could one grow up to become, through sex, the kind of woman a dad would not want to go away from?"(32)
[Dit is een voorbeeld van al die stiekeme waarden en normen die er in een verhaal kunnen zitten: hier wordt zonder meer uitgegaan van 'safe distance' en 'innocently'. Heeft ze dat soort zaken in haar gesprekken ter sprake gebracht? Vertelde iedereen eerlijk wat er gebeurde tussen papa en dochter? Ik heb daar mijn twijfels over. Ook betwijfel ik of kinderen zo gemakkelijk de relatie zagen tussen scheidingen en 'vreemd gaan' / seks met anderen. Ook die onzekerheid over hoe je moest zijn op seksueel vlak om een man te binden lijkt me niet bewust of zelfs maar onbewust aanwezig door al die scheidingen. Dat lijken me achteraf-interpretaties. En als je dan meteen leest over gescheiden vrouwen die allerlei vriendjes over de vloer krijgen - het verhaal van Nora, de moeder van Michelle -, dan weet je dat er meer aan de hand moet zijn. Het was vaker een strijd voor de aandacht van de moeder dan een strijd voor de aandacht van de vader, lijkt het zo, of die typische verhouding 'moeder en dochter als de beste vrienden' die roet in het eten gooide.]
"Early adolescence - which for us meant the ages of about ten to thirteen - involved a twofold alteration of our identities in relation to sexuality. One aspect had to do with abandoning the activity of our erotic imaginations to become at least overtly more passive. The other had to do with relinquishing our excitement about physical space - which had been a sexual dimension for us - and accepting that, because of our sex, we would not be free to plunge headlong into the open world."(36)
De wilde lijfelijke spelletjes van de tienjarigen maakten zeker tegenover jongens plaats voor passiviteit, afwachten, etc.
"Boys flocked around the girls who had mastered this trick. Being sexy meant waiting and not doing, being watched rather than watching."(38)
"What had transformed the scenarios in which desire now figured? We had learned that to become succesfully sexual, we must not seek and initiate, but wait and yield.(...)
Those confounding rules were hard for active, curious girls to put into practice."(39)
Die rol werd ook in allerlei liedjes aangeduid / vanzelfsprekend gevonden.
"There was something else involved. How would we learn? What if we didn't manage to 'make love just like a woman'? What God-awful thing would we then be? (...)
The message was that we had to be wanted in order to be allowed to want. We had to be mostly out of focus, except for a bikini or a hair color, to be sexy. It was not just a biological mystery that was enfolding us; it was cultural.
Carol Gilligan and Lyn Mikel Brown, in Meeting at the Crossroads, eloquently described the way in which girls go from being distinct personalities at ten to amorphous, uncertain creatures at thirteen. An analogous process takes place in relation to girls' experience of their own desire. The culture that surrounds girls signals to them that they must, sexually, forget themselves. They must become passive in relation to the energy of desire, or detached from owning it, even in the face of its increasingly active pressure."(40)
[Maar dit is allemaal het sociale aspect van sexualiteit. Niets over masturbatie hier, wat toch een stuk zou kunnen zijn van de bewustwording, zelfvertrouwen, nieuwsgierigheid, de persoonlijkheid die zichzelf oké vindt. Merkwaardig.]
[Het is hoe dan ook een merkwaardig verhaal: alsof je je op die leefitijd bewust zou zijn van die dingen, alsof je al die liedjes op die manier zou analyseren. Het is in feite een theorie die als een verhaal verteld wordt. Hoe waar is dit alles echter? Hoeveel van die meisjes maken die overgang en passen zich aan aan die passieve rol en hoeveel doen dat niet? En zo verder. Het roept vragen op die Wolf niet beantwoordt.]
Nog meer over die tweede verandering in seksueel bewustzijn: juist wanneer je als meisje tot vrouw uitgroeit en de hele wereld zou willen veroveren, moet je je inhouden en voorzichtig zijn, juist omdát je vrouw aan het worden bent.
"The young girl's lust for space comes just at the moment when her culture tells her that her developing body puts her in danger whenever she roams 'too far.' She experiences at once an expansion of her desire for physical freedom and a contraction of her chances of gratifying it. The seductive world outside, forbidden to her when she was a child, becomes cross-hatched with warnings, prohibitions, dangers. (In fact, child development specialists tell us that, at almost every age, boys have a larger allowable range of movement than girls do.)
As little girls, we enjoyed a mobility that was erotic in itself. Almost every neighborhood was open territory. Public transportation in our city was cheap; with a student card it was almost free. And most of the time we were not bothered because, as little girls, we were mostly invisible."(42)
[Nou, ik zie niet helemaal de relatie tussen dat avontuurlijke op pad zijn en erotiek. Spannend, ja, maar erotisch?]
Volgt het verhaal over de eerste keer dat de auteur als tienjarige een exhibitionist tegenkomt.
[Ook dit verhaal is ongeloofwaardig weergegeven, omdat het de ervaring van de tienjarige vermengt met de inzichten van een volwassene. Een kind denkt niet op die manier, voelt waarschijnlijk niet eens op die manier. Het is een verhaal om iets anders duidelijk te maken dat algemener is.]
"Because of the new dangers that awaited us in the form of 'bad men' of all kinds, we were at once obsessed by physical freedom and fearful of it. Soon we understood that boys were, in effect, our bodyguards."(46)
"We needed boys more than they needed us. We mere more scared of them physically than they were of us. We did not know this, but we probably even desired them more than they desired us. If we chose not to go with them, we couldn't go at all. But they were always free to choose to go without us."(47)
"Girls' normal anxieties about nakedness were intensified for us by the growth of the sex industry."(48)
[Tjonge, niet alleen normatief op het punt van schaamte - natuurlijk zijn die 'normal anxieties' van meisjes over naaktzijn volstrekt cultureel bepaald - , maar ook nog eens erg gemakkelijk in het leggen van een relatie met de seksindustrie, de overal uitgestalde porno, etc. Wat Wolf hier weer als ervaringen van elfjarigen beschrijft, zijn teruggeprojecteerde ideeën van een volwassene. Ik kan me niet voorstellen dat jonge meiden zich zo cerebraal van alles zitten af te vragen over wat ze allemaal zien.]
"Weaving a way among these divergent images, my friends and I followed complex and contradictory rules about girls' nakedness. By the time my Bay Area friends and I were twelve, we had developed, as a way to create order out of chaos, a byzantine sense of what was just naked enough and what was too naked. We were not sluts. The way we negotiated being 'not-sluts' had to do with paying close attention to excruciatingly subtle rules.(...) Bras were important. Wearing no bra at all was considered too naked; a bra made of what must have been some newly invented polymer blend, an early forerunner of Spandex, that showed the shape of the breast, was just naked enough; a training bra that showed nothing was not sufficiently naked."(52)
Meisjes die uitgroeien en voor het eerst experimenteren met sexy-zijn via kleding of make-up. Voorbeelden van schaamte die ontstaat door de blikken en veroordelingen van anderen.
"He feared me, a little girl. He was shaming me because he was afraid of me. What I had considered something to be proud of - my emerging sexuality - was something to be ashamed of."(58)
[In de voorbeelden zijn het niet alleen mannen die die schaamte veroorzaken. Het zijn vaak familieleden, soms vriendinnen. Er zit iets dubbelzinnigs hier: positief commentaar van onbekenden op straat leidt niet tot trots maar tot schaamte, negatief commentaar van familie zoals in het citaat hierboven leidt ook niet tot trots maar tot schaamte. Wat leidt dan tot trots?]
"In the West, it is rare for a woman to encounter this sexual shaming as late in life as I did [ze was 13 toen - GdG]. In Western culture's debate, images of female sexualized nakedness are assumed, by progressives and conservatives and apolitical concerned mothers alike, to be innately degrading to women. The trouble with this is that it locates the degradation of the women within the sex or the nakedness itself, rather than in the distorted value assigned to that sex and that nakedness.
In our culture, women's nudity is typically seen as exposing women - in the sense of making them vulnerable - for the sake of more powerful, less vulnerable men. But even the most casual glance through classics of cultural anthropology shows that other cultures have organized female nakedness very differently."(58-59)
[Ja,en de conclusies bij dat alles?]
Over tienermeisjes die een beetje met elkaar experimenteren in zoenen en zo.
"In a way, there will be nothing quite as exciting as this love between girls ever again. This love has codes and repression, innocence and distant obsession, all intensified by the secrecy of the feelings involved, and the knowledge of the world's disapproval 'if they only knew.' These are all parameters of love that, by the time we were coming of age, had died out everywhere but in our all-girl subculture."(66)
[Toch ook wel erg vanuit het perspectief om te leren het jongens naar de zin te maken. Maar waar dat vandaan komt wordt hier niet besproken. Ik vind dat Wolf deze experimentjes zwaar idealiseert. Vrouwen onder elkaar, dat is toch het allerbeste?]
Het verhaal over Tia, een meisje met een opvallend fraai uiterlijk en een even opvallende persoonlijkheid, die zwanger wordt van iemand. In feite laten haar vriendinnen haar dan vallen. Meer over de angst om als een slet gezien te worden. Verder het verhaal over Dinah met ongeveer dezelfde afloop. Vervolgens uitgebreide historische en antropologische achtergrondinformatie
"If we were out of line sexually, we could become sluts; if we became sluts, we could die several deaths. This equation was so much a part of the air we breathed that we scarcely examined it. The impulse to equate women's being sexual with their suffering a swift, sure punishment is reflexive.
In any group of girls, it seems, someone had to be the slut."(74)
"Dinah got called a slut because she was too poor and she was too proud of her body, and, by implication, she was too proud of her sexuality."(80)
"From her story, and from dozens of others, I knew that 'keeping control' af my desire was the key to keeping myself and my emerging identity safe."(82)
"How did it happen that Dinah would be a bad girl and my friends and I, at least for the time being, 'good girls'? The fear of being 'out of control', in relation to food and money as well as sex, is characteristic of contemporary women. We understand loss of control to be inappropriate, and that it could turn a woman into a monster. We understand from books and movies that something terrible will happen to the slut. Where do we get the modern sense that our past must be immaculate, that our 'promiscuity,' our being in any way 'out of control,' can lead us, if discovered, into symbolic or actual annihilation? It is neither natural nor inevitable that women's lust should be punished. Our own culture may have learned, with a struggle, to make that association."(83)
"Slowly, the many well-documented ways that male-dominated societies used to punish women for their sexuality became institutionalized."(85)
"Traditional feminist theory about the origin of fearful attitudes toward women's sexuality has taught us that such attitudes are men's projection of their fear and misogyny on to women.(...) There is no excusing the system of patriarchal dominance, but let us consider the possibility that men may be right to fear the subversive force of female desire in a repressive world. Perhaps men have sensed in women a potential for wildness that threatens to lead them - like those Roman matrons - away from familiar hearths, towards the river, and the arms of strangers."(89)
"Almost every society punishes its 'sluts' in its own ways. Right now, however, our own sometimes pretends that is does not."(92)
"Given these origins, it is no wonder that even today fourteen-year-old girls who notice, let alone act upon, their desire have the heart-racing sense that they are doing something obscurely, but surely dangerous. It is also in part becaue of this inheritance that a contemporary woman wakes up after a night of being erotically 'out of control' feeling sure, on some primal level, that something punitive is bound to happen to her - and that if it doesn't, it should."(94)
[Ik ben niet erg tevreden over de analyse in dit hoofdstuk. Ik vind het echt generaliserend geklets dat vrouwen zo'n enorm seksueel potentieel hebben dat mannen er voor weg lopen, het willen onderdrukken, of wat ook. Waarom laten vrouwen zich dan onderdrukken? Alsof die patriarchale samenlevingen hadden kunnen ontstaan zonder hun meegaandheid. Alsof vrouwen het slachtoffer zijn, geen verantwoordelijkheid droegen. Dat beeld is gewoon te simpel. En in de verhalen over Tia en Dinah zijn het - naast de jongens - nog altijd de andere meisjes zelf die het etiket 'slet' plakken omdat ze te bang zijn zelf als slet versleten te worden door die jongens. Ze zijn te slap om tegen de jongens en tegen de heersende ideeën in te gaan, ze willen zo graag aardig gevonden worden, en ze willen natuurlijk niet de controle verliezen en netjes blijven. Tegelijkertijd zijn ze jaloers op de grotere borsten en het zelfvertrouwen van degenen die ze 'slet ' noemen. Dat alleen al is zo typisch: een volgroeid lichaam, grotere borsten en je bent meteen ook iemand die 'seksueel' is. Dan ga je dus mee in de vooroordelen van de jongens, in de geaccepteerde patronen van oordelen over dat soort zaken. Ik vind het allemaal behoorlijk oppervlakkig.]
[Dat zijn dus die VS-uitdrukkingen: van 'first base' naar 'third base' etc. op het vlak van 'daten' en zo verder.]
Beschrijving van het zoeken naar een plaatsje in de 'seksuele rangorde'.
"Down in the musty room, the most sexually advanced boy would lead the most sexually advanced girl out on the floor. (...) The more grownup boys clasped the girls with the B-cups or higher, and the rest of us sat up straight, waiting to be claimed."(97)
[Maar als je dit alles leest heeft die status alleen maar te maken met uiterlijk. En waarom zou je als meisje moeten afwachten als je geen B-cups hebt? Waar komt dat afwachten precies vandaan? En die voorkeur voor egocentrische en agressieve en ongevoelige alfa-mannetjes waarmee meisjes / vrouwen elke keer weer laten zien dat ze precies die mannen willen die ze in woorden de hele tijd veroordelen? Er worden niet eens vragen gesteld bij die seksuele hiërarchie.]
Verhaal over haar eerste vriendje Ben - ze was veertien - die gewelddadig was.
"To my amazement, he [die bekend stond als een 'daredevil' - GdG] did not see me as an insignificant little girl. He wanted to 'date'. The importance this bestowed upon me seemed immense. It equalized me. A sophomore was interested in me, and so I graduated into the same league as Shari and Cath. (...)
I would not be left behind altogether. He was a Boy, so whatever I did with him made me real at last. And becoming real was reason enough for me to suspend judgment and forge ahead."(101)
"I do not remember the pain of Ben's violence. I still want to type the words 'It didn't hurt'. But it must have. He was big, and a few times he really slammed me around. I still want to trivialize what happended, and I feel myself wanting to apologize for Ben - to tell you that he was loved by everyone who knew him, and that he somehow could not stop himzelf."(106)
[Ook weer hetzelfde: voorkeur voor een populair alfamannetje, ook hier een enorm gebrek aan zelfvertrouwen, ook hier weer een enorme behoefte om er bij te horen. Hij is gewelddadig, maar, och, ze houdt zo veel van hem, erna is hij zo teder. Wolf blinkt niet uit in zelfkennis als ik dit allemaal zo lees.]
De veertienjarige vriendinnen zijn gefascineerd door penissen.
[Ook al weer zo oppervlakkig. De gerichtheid is steeds: naar hem. Nog steeds niets over als meisje jezelf ontdekken en masturberen, niets over hem leren jou plezier te geven. Simpele oordelen waren er al eerder: ze kunnen niet zoenen, etc. Nu weer van die simpele ideeën dat penissen hun eigen leven leiden, en zo verder.]
Over seksuele identiteit en hoe die zich ontwikkelt in een context van 'gender', 'sociale rangorde', ideologie. Haar ervaringen met de Ier Devon in Israël, "a desirable bad boy", "a demon lover".
"Understandably, this persistent strand in female eroticism has disturbed many feminist commentators. The temptation to pathologize is strong."(122)
[En terecht.]
"But, the question remains, what if women's more troubling passions actually aren't defective or reactive? What if their less acceptable desires aren't merely a desperate response to a crippling phallocracy? If the female lust for the 'demon lover' is valid in itself, what should it teach us?"(122)
[Ze zoekt zichzelf te rechtvaardigen. In plaats van dat ze schrijft dat ze dat deed uit puberale opstandigheid, begint ze te rationaliseren. En het klopt gewoon niet, ook nog.]
"It was precisely because I knew Devin would wipe away my reputation among the authority figures in my life that I wanted him."(123)
[Yeah, right, en daar was ze zich helemaal van bewust op dat moment. Weer zo'n verklaring achteraf. En ook al waren dit soort ervaringen heel goed voor haar eigen ontwikkeling als vrouw, feit blijft dat je gunsten geeft aan mannen die zich gedragen op een manier die je zegt niet te willen. Hoe moeten andere vrouwen en mannen dat ervaren? Sensitieve mannen krijgen de kous op de kop: het waren alleen maar woorden, vrouwen verwachten nog steeds stoere ongevoelige mannen ... Progressieve vrouwen die iets van zichzelf proberen te maken krijgen ook de kous op de kop: mannen willen maar niet veranderen ... ]
Adolsescentie is voor vrouwen een periode van fanatisme, schrijft Wolf. Op haar vijftiende verliest ze haar maagdelijkheid met haar vriendje Martin als een soort protest tegen haar ouders. Vanaf dat moment was ze een vrouw.
[Lekker belangrijk, dat verhaal. Het verandert de wereld niet, nee, wat had ze dan verwacht?]
Volgen weer allerlei antropologische uitweidingen over initiatieriten en rituelen rondom de overgang van meisje naar vrouw in allerlei andere culturen. In de westerse samenleving bestaan die niet. Daar is seks omgeven met stilzwijgen.
"That last sentence [ik wist niet wat ik deed - GdG] is the code girls must speak in a world where they are expected to be sexually available but not sexually in charge of themselves. On many high school and college campuses I've visited, girls explain that you aren't called promiscuous if you have sex when you are drunk or overpowered or 'swept away'. You are called promiscuous if you have sex when you are aware of what's going on and are able to talk about it. It's not the sex, but the consciousness of what you are doing of your own volition, that makes you a slut."(144)
"In our culture, men were deciding for us if we were women."(146)
[Ja, hoor. Wanneer je haar eigen verhaal leest, zie je dan dat die Martin voor haar beslist? Nee, helemaal niet. Ze doen dat samen. En zo zal het in veel gevallen zijn. Dat vrouwen het aan mannen overlaten door dronken te worden zegt ook al dat ze zelf net zo goed verantwoordelijkheid dragen.]
Over allerlei informatiebronnen over hoe een vrouwenlijf seksueel functioneert. Seksuele voorlichting was typisch: bij vrouwen ging het over menstruatie en dergelijke, en niet over vrouwelijke verlangens.
"If there could be a more mystifying and sentimental description of emerging female sexual desire, I can't imagine it. We were depicted as civilized, rational beings compared to the boys, who were so deranged by thier sex drive that it was up to us to fight them off."(149)
Volgt een hele geschiedenis van hoe er werd geschreven over de clitoris als bron van vrouwelijk vermaak.
[Maar weer niets over masturbatie.]
De boodschap in al die voorlichting was dus: menstruatie, je zelf schoonhouden. Het ging niet over verlangens maar over vies zijn of zwanger worden.
"We were left disastrously to ourselves to try to piece together the answers to our questions about where sex met with need, love, vulnerability and passion.(...)
We did not know that the prevailing scenario - that boys were raging sexual animals, while girls' sexuality was a more demure, diffuse, emotional (rather than carnal) responsiveness - was a whopper. Nor did we know that modern science had established that our sexual impulses were designed to be at least as strong as those of boys. We certainly had no idea that sex researchers were confirming what earlier cultures had never questioned - that female sexuality has the potential to unfold without limits."(166)
[Ze gaat zo gemakkelijk van - inderdaad discutabele - waarden en normen die overgedragen worden naar een universele biologische evolutionaire insteek dat ik er de koude rillingen van krijg. Die laatste wordt gebruikt om de vrouwelijke seksualiteit te idealiseren. Maar die is net zo ingebed in samenleving en cultuur als de mannelijke, hoor. Wolf maakt er - typisch Amerikaans - een competitite van tussen mannen en vrouwen waarbij deze keer de vrouwen moeten winnen. Maar verkeerde beelden bestrijden met verkeerde beelden zet geen zoden aan de dijk.]
Volgt nog het een en ander over dat de vrouwelijke seksuele fantasie net zo sterk is als die van mannen. Vervolgens nog een blik terug op de seksuele voorlichting door de jaren heen. In de 1940-1960er jaren was er meer tolerantie via 'petting' en masturberen als je maar niet meteen met hem naar bed ging, in de 1970-er jaren verdween die tolerantie en werd de voorlichting een heel stuk slechter.
[Ik zie geen analyse van waarom zich die seksuele voorlichting zo ontwikkelde. Jammer. Wel worden de gevolgen aangeduid, zoals ongewenste zwangerschappen, 'date rape' en dergelijke.]
Wolf is een voorstander van de terugkeer van de tolerantie voor seksuele verkenningstochten als 'petting' etc.
[Mij valt op dat ook hier weer geen aandacht besteed wordt aan leren genieten van je eigen lijf via masturberen. Het wordt historisch even genoemd, maar zonder nadruk of uitleg. Zelfs in de laatste twee hoofdstukken over seksuele voorlichting gaat het alleen maar over wat je met een ander kunt doen, vandaar de grote nadruk op dat onderwerp 'petting'. Maar hoe kan dat goed gaan als jongens en meisjes niet kunnen aangeven wat ze lekker vinden en hoe ze het daarom willen hebben?]
Over culturele beelden van seksualiteit en erotiek in films, pop, fotografie, etc. Over de cultuur van de 'fraternities' aan de (Amerikaanse) universiteiten. Als voorbeeld de verkrachting van een dronken meisje.
"I wish I could write that I had done something remotely like that [een meisje dat zich durft te verzetten tegen die cultuur en opkomt voor dat slachtoffer - GdG]. I would like to imagine that both Martin and I walked out. But my eyes widened, and I said nothing. I knew that the words I was applying to the actions of these laughing, confident young men - friends of mine - in my head, words like 'sexual assault', would have no social meaning if I spoke them. Only the wildest-eyed of 'lesbos', in their terms, would in 1979, have called it that. I stayed inside. So did Martin. We finished our expertly cooked breakfast."(181)
[Het eerste stukje is in ieder geval eerlijk. Dan volgt weer zo'n rationalisatie achteraf die ze indertijd echt niet zo zat te bedenken. Het was laf, het was 'erbij willen blijven horen'. Ze had gewoon kunnen weggaan zonder iets te zeggen, al was het beter geweest wanneer ze kwaad geworden zou zijn en die jongens ter verantwoording had geroepen. Als dat je vrienden zijn, als je zo graag blijft omgaan met dat soort mannetjes, is er toch ook iets met jou niet in orde. Het gekke is dat ze de keuze in het vervolg op haar toenmalige vriendje Martin schuift met wie ze het een tijd later uitmaakt.]
"The most difficult aspect of what I had learned in Martin's fraternity house was the way in which the fraternity brothers' view of women and their sexuality was a more accurate reflection of 'the real world' - the adult world - than Martin's and my experience. We were made to feel that we were wrong, and childish, and that 'they' - and their Penthouse magazines, their Budweiser girlie posters and their adversarial attitude towards the women they courted in the evening and derided the following noon - were sophisticated and in sync with the world. Their certainty made me doubt myself. If 'sex' is Penthouse, I thought, well then, Penthouse must be the measure of my life. If I am to have love and admiration, I must pay attention to its rules.(...)
Had we known that alternative historical view existed, we would have had a way to think beyond our own experience. Had we just known at sixteen and seventeen that once upon a time, somewhere on this earth, there had been other ways of looking at female sexuality and desire, the frat boys' culture that was closing in on us, defining what sex was for girls and what would happen to girls who were sexual, might not have seemed so powerful, or the walls protecting it so strong."(182-183)
[Wat een slap verhaal, zeg! Kritiekloos slachtoffergedrag van iemand die niets liever wil dan er bij horen. Alsof je op je zeventiende nog geen intuïties kunt hebben over wat goed en slecht gedrag is, alsof je daarvoor geschiedenis en culturele antropologie gestudeerd moet hebben. Alsof je op die leeftijd geen keuzes kunt maken die tegen anderen in gaan.]
Volgt een verhaal over seksualitet en vrouwen in het oude China [naar van Gulik], bij de Zuñi-indianen in Nieuw-Mexico, en zo verder.
"We lived in a moral vacuum in which sex and its pleasure had become so detached from both consciousness and reproduction that it was easy to think of sexual pleasure as detached, not only technologically but morally and philosophically, from any consequence at all. It was a world view that may have led to more unplanned pregnancies rather than fewer."(195)
[Dat is ook een rare stelling, omdat ze zelf nu net beschreven heeft dat in alle seksuele voorlichting die er was het accent lag op de anatomische kant van seks. Ik denk dat ieder meisje al snel wist dat seks tot zwangerschap kon leiden. Dat je vervolgens niets met die kennis doet heeft heel andere oorzaken, zoals het niet tegen jongens in durven gaan, bang zijn dat je afgewezen wordt, en zo verder. En dat heeft inderdaad ook alles te maken met al die beelden / waarden en normen over seksualiteit van jongens en meisjes die je voorgeschoteld hebt gekregen.]
Over volwassen mannen en hun benadering van tienermeisjes.
[Vaag verhaal over Lolita, opmerkingen in interviews met haar vriendinnen, en haar eigen ervaringen met een professor. Pure negativiteit zonder welke analyse dan ook, niet van de rol die machtsverhoudingen spelen bijvoorbeeld, niet over de seksualisering van jongeren in de economie, niet over de risico's die veel meiden zelf opzoeken, en zo verder. Het is simpelweg: oudere mannen zijn viezerikken, jonge meiden zijn slachtoffers. Wel erg gemakkelijk.]
Over de opkomst van AIDS in de 1980-er jaren. Natuurlijk zette dat een domper op de net verworven seksuele vrijheid bij vrouwen.
Over tegenstrijdige ideeën over mannen bij feministes.
[Nee, echt? Van een kant leveren feministes een kritiek op patriarchale verhoudingen, gewelddadig mannengedrag, en zo verder, van de andere kant blijven ze grote moeite hebben met mannen die sensitief zijn en proberen rekening met hen te houden, en blijven ze mannen opzoeken die typisch mannetjes zijn. Seksuele vrijheid blijkt in veel gevallen niet meer dan dat je als vrouw ook achter je verlangens aan mag gaan. Maar dat betekent nog niet dat je concrete gedrag naar mannen toe ook echt verandert. Het doorbreken van rolpatronen gaat wel wat verder dan de erkenning dat ook vrouwen seksuele verlangens hebben. Veel vrouwen blijven voor een groot deel in ouderwetse waarden en normen hangen. Wolf is er daar zeker één van, zoals ook uit het volgende hoofdstuk zal blijken.]
Over het huwelijk. Wolf vertelt over haar eigen huwelijk en haar bruidsjurk.
[Ja, we zijn echt geïnteresseerd in die bruidsjurk. Wat niet uitgelegd wordt is waarom ze eigenlijk wilde trouwen, wat ze vindt van het huwelijk. En dat lijkt me toch een stuk belangrijker.]
Beschrijving van hoe de omgeving waarin Wolf opgroeide geworden was. Terugblik ook op het thema seksualiteit en vrouwen, toen en nu (1996) worden vergeleken.
"Obviously, girls need better rites of passage in our culture."(240)
[Jongens niet, dan?]
"We can also begin to admit, once and for all, that childhood in this culture has been corrupted beyond the imagining of those who grew up before the sexual and cultural revolutions of the 1960s and 1970s by the irresponsible behavior of adults, who see their freedoms, and their benefits in relation to their costs, only from an adult point of view. Then we can begin to do something about it, to make restitution to children.(...)
Our collective refusal to respect the sexual development of children, in the interest of defending our own freedoms constitutes a collective psychic assault on kids for which we must all take responsibility."(241)
[Ik vind dit tamelijk vaag, moet ik zeggen - ook na het lezen van dit boek is onduidelijk wat Wolf hier wil beweren.]