Margaret Mead Japan China Religie en seks Moral panics Seks en robots De seksuele ontwikkeling van jongeren Seksualisering Leeftijdverschillen Geweld en misbruik Consent Sexting Sex trafficking Prostitutie PornografieHanneke de Graaf is als senior onderzoeker verbonden aan Rutgers, het bekende Nederlandse expertisecentrum voor seksualiteit met een lange geschiedenis (NVSH, NISSO). Ze is projectleider van een paar grote bevolkingsonderzoeken zoals Seks onder je 25ste.
Hanneke DE GRAAF en anderenZelfde benadering als 2005. De werving onderscholen verliep moeizamer dan in 2005.
"De steekproef werd eerst opgeschoond, dat wil zeggen respondenten werden verwijderd wanneer er vermoedens waren dat hun antwoorden onvoldoende betrouwbaar waren. Allereerst hebben we de respondenten aan het eind van de vragenlijst gevraagd of ze alles eerlijk hadden ingevuld. Respondenten die hier aangaven dat dit niet het geval was, zijn uit de dataset verwijderd. Daarnaast zijn ook respondenten die twee of meer inconsistente antwoorden gaven buiten de steekproef gelaten. Dit gebeurde ook met respondenten die het overgrote deel van de vragenlijst niet hadden ingevuld en jongeren van 25 jaar en ouder."(3-4)
[Dat geeft wat meer inzicht in dit soort dingen dan het onderzoek van 2005. Dit onderzoek is van 2012 is natuurlijk zo veel mogelijk gelijk gehouden aan dat van 2005, al zijn er ook nieuwe zaken opgenomen.]
"Er zijn nauwelijks significante en betekenisvolle verschuivingen waarneembaar als het gaat om het percentage 12- tot 17-jarigen dat ervaring heeft met verschillende vormen van seks (tabel 2.7.2). Met vrijwel alle vormen van seks hadden even grote groepen in 2005 en 2012 ervaring. Alleen bij jongens is voor twee vormen van seks een duidelijke verschuiving te zien. In 2012 hebben meer jongens van 12 tot 17 jaar ervaring met masturberen en voelen en strelen dan in 2005." [mijn nadruk] (30)
"Er zijn geen grote verschuivingen in de gemiddelde leeftijden waarop men voor het eerst ervaring opdeed met verschillende vormen van seks: alle gevonden verschillen zijn marginaal."(30)
Tabel 2.1 (klik!)
Tabel 2.2.1 (klik!)
[Tabel 2.1 is vollediger en overzichtelijker dan die van 2005. De tabel heeft ook een betere leeftijdsindeling, vind ik. Wonderlijk genoeg wordt die indeling weer losgelaten bij de demografische kenmerken zoals in tabel 2.2.1]
[In het vervolg ligt de nadruk weer enorm op de 'geslachtsgemeenschap'. Waarom? Er zit iets heel normatiefs in het centraal stellen daarvan. Alsof seks dan pas 'echt' is. In het algemeen vraag ik me ook af of al die jongeren weten wat verschillende handelingen en verschijnselen op seksueel gebied inhouden. Weten ze wat masturberen is? Wat manuele seks, orale, anale seks is? Kunnen ze zich er een concrete voorstelling bij maken? Hebben ze zelf niet heel andere woorden om die zaken aan te duiden? En zo verder. Zit er een duidelijke toelichting bij de vragenlijst?]
[Vind ik zelf niet interessant.]
"Het aantal verschillende partners waar jongeren in hun hele leven geslachtsgemeenschap en/of anale seks mee hebben gehad, is nagevraagd met een open vraag. Het aantal dat hier werd ingevuld is vervolgens gecategoriseerd. Bijna de helft van de jongeren van 12 tot 25 jaar hebben nog helemaal geen sekspartners. De groep die wel ervaring heeft met geslachtsgemeenschap en/of anale seks, is ongeveer gelijk verdeeld over jongeren met één sekspartner, twee of drie sekspartners, of vier of meer sekspartners."(51)
[Waarom weer die nadruk op geslachtsgemeenschap en anale seks? Kun je geen sekspartner hebben met wie je dát juist niet doet maar wel alle andere dingen. Bij de 'laatste sekspartner' wordt daar dan weer wel naar gevraagd. Dat is een beetje vreemd voor mijn gevoel.]
"Een seksueel probleem is pas een probleem als iemand hier ook last van heeft. Iemand die nooit zin heeft in seks, maar die hier geen last van heeft, heeft dus geen seksueel probleem." [mijn nadruk] (68)
Ook hier weinig verschillen in resultaten met het onderzoek van 2005.
[Vind ik zelf niet interessant.]
"Hierbij worden verschillende vormen van grensoverschrijding onderzocht. Het kan bijvoorbeeld gaan om overhalen of regelrecht dwingen. Ook kan het zijn dat iemand spijt heeft van seksuele ervaringen of seks heeft gehad tegen zijn of haar wil. Daarbij hoeft niet altijd sprake te zijn van dwang of druk, maar is iemand wel over de eigen grenzen heen gegaan. Ook kan het zijn dat iemand wel eens op wat voor manier dan ook onder druk is gezet om seks te hebben en hier al dan niet aan toe heeft gegeven."(113)
[Ik vind het maar een vage operationalisering. Opnieuw termen als 'overhalen' en 'dwingen' zonder omschrijving - ook de Bijlage 2 over de concepten helpt hier niet. HOE overhalen, HOE dwingen? Pas in tabel 6.4.2 zien we een concretisering, maar ook die is bekritiseerbaar - zie verderop. Zien onderzoekers en onderzochten hier de dingen wel op dezelfde manier?
Verder: Dat iemand anders jouw grenzen overschrijdt lijkt me heel wat anders dan dat jij zelf je grenzen overschrijdt. In het laatste geval - als er dus geen dwang of druk is, zoals de tekst zegt - kun je moeilijk de ander verantwoordelijk stellen van wat je overkomt. 'Spijt hebben' van wat je deed kan daar wel bij horen, maar kun je dan een ander niet aanrekenen. Niet dat dat niet gebeurt: het is een deel van de vertekening in de metoo-beweging.]
Tabel 6.2.1 (klik!)
"Tabel 6.3.1 laat zien dat meisjes vaker achteraf spijt hebben van iets wat ze op seksueel gebied hebben gedaan dan jongens."(116)
"Meisjes hebben met alle ongewilde seksuele handelingen vaker ervaring dan jongens."(119)
[Goh, wat een schokkend nieuws. Aangezien de rolverdeling tussen jongens en meisjes nog nauwelijks veranderd is, zijn meisjes nog steeds onzekerder en jongens nog steeds agressiever / stoerder. Daarom moet die rolverdeling veranderen, maar daar heeft niemand het nog over.]
"Naast geslacht blijkt leeftijd de belangrijkste voorspeller te zijn van spijt achteraf. Onder 12- tot 14-jarigen heeft één op de zes jongens en meisjes wel eens achteraf spijt van iets wat ze op seksueel gebied hebben gedaan, bij 18- tot 20-jarigen geldt dat voor 41% van de jongens en 58% van de meisjes en bij 21- tot 24-jarigen is dit percentage vrijwel even hoog. Onder 12- tot 14-jarigen heeft nog vrijwel niemand wel eens spijt gehad van geslachtsgemeenschap, terwijl dit bij 13% van de jongens en 29% van de meisjes van 21 tot 24 jaar wel het geval is.." [mijn nadruk] (118)
[Ook al zo'n open deur. Hoe ouder, hoe meer meegemaakt, hoe meer de kans iets gedaan te hebben waarvan je spijt hebt. Daarvoor hoeven we geen onderzoek te doen.]
Tabel 6.4.2 (klik!)
[Dit raakt weer aan de vraag wat overhalen en dwang betekenen in dit onderzoek - zie de tabel hierboven. Neem het tweede punt: iemand liet merken dat hij / zij baalde. Mag iemand niet gewoon balen dan, als hij zijn zin niet krijgt? Is dat al dwang of overhalen? Dus dan geef je maar toe, omdat dat niet erg romantisch is of zo? Dus omdat jezelf te slap bent om je poot stijf te houden verwijt je de ander dat hij je overhaalde of dwong?
Er is als je deze tabel ziet zelden sprake van echte bedreiging of geweld.
Dit alles roept zo veel vragen op. Stel dat die ander dreigt het uit te maken: waarom zeg je dan niet zoiets als 'Doe dat dan maar, want je respecteert mijn wensen niet'. Of als die persoon blijft zeuren terwijl je nee hebt gezegd: waarom blijf je dan bij zo iemand die jouw mening niet respecteert?]
"Hoe schatten jongeren zelf hun weerbaarheid in? Denken dat ze seks kunnen weigeren als iemand seks met hen wil en zij niet? En kunnen ze dit ook in lastige omstandigheden, bijvoorbeeld als ze erg verliefd zijn, als ze al eerder seks hebben gehad met de ander of als de ander ze probeert over te halen? De antwoorden op deze vraag zijn te vinden in tabel 6.6.1."(125)
"Meisjes geven in alle situaties vaker dan jongens aan dat ze ongewilde seks waarschijnlijk of zeker wel zouden kunnen weigeren. Jongens geven in alle situaties juist vaker dan meisjes aan dat ze dit waarschijnlijk of zeker niet zouden kunnen.." [mijn nadruk] (126)
[Nou, bij die resultaten heb ik mijn twijfels als ik het voorgaande bekijk. Wat zegt zo'n zelfbeoordeling ook.]
De conclusies zijn verder gelijk aan 2005.
Tabel 7.1.1 (klik!)
[De rol van internet zal ongetwijfeld zijn toegenomen, daarbij waarschijnlijk ook de rol van porno.]
"Meisjes praten over vrijwel alle seksuele thema’s vaker met hun ouders dan jongens, alleen over wensen (dingen die je zou willen doen op seksueel gebied) praten jongens en meisjes ongeveer evenveel."(138)
"Vooral in de jongste groepen zijn ouders vaak niet op de hoogte van de relatie (partner), seksuele ervaring en het anticonceptiegebruik van hun kinderen. Daarnaast zijn de ouders van laag opgeleide jongens iets minder vaak op de hoogte van het doen en laten van hun zoon op relationeel en seksueel gebied dan de ouders van hoger opgeleide jongens. Daarnaast zijn Nederlandse ouders vaker op de hoogte te zijn van het feit dan hun zoon of dochter wel eens geslachtsgemeenschap heeft gehad dan Turkse, Marokkaanse en Surinaamse ouders en Antilliaanse ouders met een dochter. Ook zeggen niet gelovige jongeren relatief vaak dat hun ouders op de hoogte zijn."(140)
[Vind ik allemaal ook erg voor de hand liggen.]
Tabel 7.3.3.1 (klik!)
"In dit onderzoek is mediaopvoeding gemeten als de mate waarin jongeren waarschuwingen over of kritisch commentaar krijgen op media(gebruik). Meisjes krijgen over het algemeen meer van dergelijke boodschappen te horen dan jongens. Het enige wat jongens iets vaker horen, is dat seks in de media niet hetzelfde is als echte seks, mogelijk omdat vooral jongens naar seks op televisie of internet kijken (zie paragraaf 7.6.2). Zowel jongens als meisjes hebben vaak van hun ouders gehoord dat mensen in de media mooier worden gemaakt. Meisjes horen daarnaast ook vaak wel dat ze niet in hun eentje af moeten spreken met iemand die je kent via internet en dat je niet je kleren uit moet trekken voor de webcam. Ook worden veel jongens en meisjes beperkt in de tijd die ze besteden aan internetgebruik. De minst gehoorde boodschap van de ouders is dat seks op televisie of internet niet hetzelfde is als echte seks." [mijn nadruk] (144)
[Toch geeft dit wel hoop. Ik vind dat die ouders dan in grote lijnen best kritisch omgaan met het mediagebruik van hun kinderen. Ik was daar aanvankelijk negatiever over.]
"De meeste jongeren (92% van de jongens en 93% van de meisjes) zeggen dat ze op school tenminste enige informatie over seksualiteit en relaties hebben gekregen. Vooral anticonceptie, soa en voortplanting zijn veel besproken thema’s: driekwart tot vier vijfde van de jongeren heeft hier informatie over gekregen. Iets meer dan de helft kreeg op school informatie over verliefdheid en relaties en bij 41% van de jongeren is er op school over homoseksualiteit gesproken. Ongeveer een derde van de jongeren geeft aan dat hen op school verteld is waar ze terecht kunnen met vragen of problemen op seksueel gebied en hoe ze aan kunnen geven wat ze wel of niet willen. Een even groot deel van de jongeren kreeg informatie over maagdelijkheid en één op de vijf over seks in de media. Jongens en meisjes verschillen nauwelijks van elkaar in het type informatie wat zij gekregen hebben. Meisjes kregen iets vaker informatie over voortplanting en abortus, jongens over maagdelijkheid en seks in de media."(150-151)
[Ook best positief vind ik, vooral voor die scholen die het puur biologische overstijgen en het over relaties en zo hebben, over gevoelens voor anderen dus ook.]
"Er is op seksueel gebied bijna geen groter verschil tussen jongens en meisjes te zien dan bij het bekijken van erotisch materiaal. Alle vormen van erotisch materiaal zijn het afgelopen half jaar maar door een minderheid van de meisjes bekeken. Van de jongens heeft bijna drie kwart het afgelopen half jaar een pornosite bekeken, bijna de helft heeft (ook) een erotisch blaadje of boekje bekeken en 41% keek (ook) naar een seksfilm op televisie." [mijn nadruk] (164)
[Ook typisch: jongens en gevoelloze seks.]
"Zowel jongens als meisjes praten in 2012 iets vaker met hun ouders over verliefdheid en relaties en over wat ze wel en niet willen doen op seksueel gebied (tabel 7.7.1)."(159)
"Bij het contact met erotisch materiaal is een verschuiving te zien van boekjes, films en dvd’s naar internet. Seksblaadjes of –boekjes, seksfilms op televisie en porno-dvd’s worden in 2012 minder vaak bekeken dan in 2005, terwijl pornosites door zowel jongens als meisjes vaker worden bezocht." [mijn nadruk] (161)
[Vind ik niet boeiend.]
"Onder de 14 jaar zijn maar heel weinig jongeren seksueel actief. Van alle 13-jarigen in onze steekproef heeft bijvoorbeeld 4% wel eens geslachtsgemeenschap gehad."(180)
[Zie de eerste tabel hierboven en je weet: Dit is een bijzonder normatieve weergave. Waarom ineens die geslachtsgemeenschap weer centraal stellen? En is 4% op dat punt van 826 weinig? Wat betreft geslachtsgemeenschap alleen gaat het al om zo'n dertig personen. Extrapoleer het naar de populatie in Nederland van 400.000 jongens en meisjes dan wordt het ongeveer 400x30 = 12.000 personen. Zie mijn opmerkingen bij het onderzoek van 2005 waarin ook dergelijke normen opspelen. Ook de jongens en meisjes in die leeftijdsgroep zijn op allerlei manieren seksueel actief, minder dan oudere jongens en meisjes, maar toch. En natuurlijk weten ze minder, zijn ze beïnvloedbaarder, zorgen ze minder goed voor zichzelf, lopen ze meer risico.]
"Samengevat laat het onderzoek Seks onder je 25e 2012 zien dat er sinds 2005 geen grote verschuivingen in het seksuele gedrag en de seksuele gezondheid van jongeren hebben plaatsgevonden." [mijn nadruk] (187)